Tekst: Janneke Krommendijk werkte ruim 46 jaar in de bibliotheekwereld. 25 jaar als assistent-bibliothecaresse bij de bibliotheek Almelo en daarna 22 jaar als mediathecaris op OCG Reggesteyn in Nijverdal. Ze vindt het eeuwig zonde als kennis verloren gaat…
Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
Gemeenten krijgen extra geld en vanaf 2025 een wettelijke taak lees ik, ook wel zorgplicht[1] genoemd. Maatregelen voor meer en betere bibliotheken en in ieder dorp of stad een volwaardige bibliotheek[2], waar allerlei extra activiteiten georganiseerd gaan worden. Wat klinkt dat goed! Dat de bibliotheek goed is voor de persoonlijke ontwikkeling is een vaststaand feit. Immers een leven lang leren gaat door na het behalen van het diploma. En je moet ergens informatie halen, zelfs bij online zoeken is er weleens hulp nodig. De overheid heeft een rol bij het toegankelijk maken van bronnen en informatie en daar speelt onze bibliotheek een belangrijke rol in.
Zo lees ik over de 5 maatschappelijke functies ven de bibliotheek:
•Kennis en informatie beschikbaar stellen.
•Mogelijkheden bieden voor ontwikkeling en educatie.
•Stimuleren om te lezen.
•Ontmoetingen en debatten organiseren.
•Mensen laten kennismaken met kunst en cultuur.
En dat alles naast een HIP (Historisch informatiepunt), GIP (gezondheidsinformatiepunt), TIP (Toeristisch informatiepunt) en workshops computervaardigheden, taalmaatjes…….en natuurlijk het KTP (Koffie- en Theepunt). Dat laatste is een grapje maar eerlijk gezegd vind ik een ontmoetingsruimte waar je ook iets kunt gebruiken echt een pré.
Geweldig toch, dat nu zoveel geld beschikbaar is. Die activiteiten, deden we dit niet al jarenlang? De bibliotheek was en is de plek of dat nu gaat om het lenen van romans of om informatie, of educatie. Onze bibliotheek is volgens de bibliotheekwet van 1974 ‘representatief voor het gehele culturele veld’ en dat is nogal wat. In de voorgaande decennia is zoveel wegbezuinigd dat er een sobere uitgeklede dienstverlening overgebleven is. Collecties moesten krimpen, filialen gesloten, minder openingsuren, personeel ontslagen en tot overmaat van ramp het verdwijnen van de HBO beroepsopleiding. Ik begrijp dat de overheid een groot belang hecht aan een plek binnen de samenleving waar op recreatief, informatief en educatief voor een ieder wat te vinden is.
Maar wat betekenen straks al die extra bezoekers, die om aan de één of andere activiteit deel te nemen bij ons binnenkomen? Zorgt die toename van het aantal bezoekers ook dat taalachterstanden worden ingelopen? Dat mensen betere computervaardigheden ontwikkelen en meer en vooral beter gaan lezen? Sorry, daar geloof ik helemaal niets van.
Uit mijn tijd in de schoolbibliotheek heb ik wel voorbeelden. Want er was een tijd dat alle leerlingen hun (gecombineerde)school/bibliotheekpas bij ons moesten afhalen. Wat denk je? Even langs de balie en vervolgens gaat slechts een enkeling kijken wat er allemaal te ontdekken valt. Als ik vroeg “heb je gezien dat daar veel nieuwe boeken staan”? Nee dus. Precies zo ging het met ons ‘UitburO’, oftewel kaartjes voor voorstellingen reserveren en afhalen aan de balie, dat gaf hetzelfde resultaat. Veel extra werk en geen toename van het aantal uitleningen. Wat dan?
Hoe stoppen we (met het onderwijs samen) de ontlezing? Hoe krijgen we meer volwassenen en kinderen aan het lezen? Het lijkt me om te beginnen dat er volop moet worden ingezet op samenwerken met scholen (PO en VO) en Pabo’s. Schrijvers uitnodigen die wat met de kinderen ondernemen. Zo kwam Helen Vreeswijk bij ons op school. In de aula vertelde ze aan onze leerlingen (klas twee VO) over hoe haar boeken tot stand kwamen. Ze toverde het toneel om in een ‘plaats delict’. We moesten met ‘politieogen’ naar de situatie kijken en leerde ons om van elkaar vingerafdrukken te nemen. En ja, haar boeken vlogen daarna de schappen uit. Zo bereik je kinderen. Ik denk dat het voor volwassenen ook werkt. Elke week een leuke aantrekkelijke agenda. Als je hierover nadenkt dan zijn er legio mogelijkheden. De basis van weer plezier in het lezen krijgen.
[1] Rijksoverheid, home, onderwerpen, lezen en bibliotheken.
[2] Kamerbrief over het versterken van het stelsel van openbare bibliotheken 4-11-22
