In september 2024 zal de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) een collectie proefschriften van buitenlandse universiteiten van na 1850 afstoten. Hierdoor wordt ruimte gemaakt voor nieuwe aanwinsten.
De UBL bezit naast de proefschriften van de Universiteit Leiden een omvangrijke collectie buitenlandse proefschriften. De proefschriften van beroemde wetenschappers blijven onderdeel van de UBL-collectie en kunnen gewoon opgevraagd blijven worden. Ook de proefschriften van vóór 1850 blijven onderdeel uitmaken van onze collectie. Alle overige proefschriften van buitenlandse universiteiten (post 1850) zullen worden afgestoten.
Van haar oprichting tot 2004 heeft de UBL deelgenomen aan een uitwisselingsprogramma voor proefschriften met diverse buitenlandse universiteiten. Een groot deel van de buitenlandse proefschriften is destijds bij binnenkomst niet gecatalogiseerd. Hierdoor bezit de UBL inmiddels een collectie van 400.000 buitenlandse proefschriften uit de periode na 1850 die niet gecatalogiseerd is en ruim 3.2 km plankruimte in beslag neemt.
Deze collectie, die vrijwel onbekend is bij de gebruikers, neemt dus aanzienlijke kast- en groeiruimte in beslag. De universiteiten waar deze proefschriften destijds zijn verdedigd hebben deze proefschriften doorgaans wél gecatalogiseerd en soms ook al gedigitaliseerd. Deze proefschriften blijven dus ook via deze universiteiten beschikbaar voor onderzoekers in Leiden.
De UBL heeft uitgebreid onderzoek gedaan voordat dit besluit genomen is. ‘Zo hebben we uitgevraagd of er universiteiten zijn die niet langer in bezit zijn van hun eigen proefschriften, bijvoorbeeld door brand, oorlog of andere oorzaken. We hebben hierover contact opgenomen met tientallen buitenlandse universiteiten. De meeste hebben ons laten weten de proefschriften nog te bezitten en hebben te kennen gegeven onze exemplaren niet te hoeven ontvangen. Ten slotte heeft de UBL navraag gedaan bij andere universiteitsbibliotheken in Nederland. Die blijken in het verleden collecties van niet gecatalogiseerde buitenlandse proefschriften te hebben afgestoten, mede in verband met het zeer beperkte gebruik van deze proefschriften. De resultaten van ons onderzoek overziend hebben we daarom besloten deze omvangrijke collectie af te stoten. Dankzij deze maatregel ontstaat ook de noodzakelijke vrije plankruimte om nieuwe aanwinsten en bijzondere collecties te kunnen plaatsen.’
De NRC van 18 september 2024 besteedde uitgebreid aandacht aan dit onderwerp.
