Tekst: Janneke Krommendijk werkte ruim 46 jaar in de bibliotheekwereld. 25 jaar als assistent-bibliothecaresse bij de bibliotheek Almelo en daarna 22 jaar als mediathecaris op OCG Reggesteyn in Nijverdal. Ze vindt het eeuwig zonde als kennis verloren gaat…
Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
Langzamerhand verbaas ik me nergens meer over. Zoals tijdens een informatieve bijeenkomst, die niets met onderwijs of bibliotheekwereld te maken had en in gesprek raakte met de mevrouw naast me. Over van alles en nog wat.
Zij, docente Nederlands aan een mbo-instelling en ik met bilbiotheekroots. Al snel ging het over lezen, leesvaardigheid en hoe moeilijk het is om lezen ergens in de les een plekje te geven. Dat verbaasde me zeer, want overal hoor je over het leesoffensief, komen er extra gelden beschikbaar en nog meer. Wat blijkt? Het lesrooster zit zo in elkaar dat meestal maar één lesuur Nederlands per week kan worden gegeven. En die leerlingen moeten ooit wel examen doen….Ik hoop dat wat ik hoorde een uitzondering is, wie weet geldig voor een kwartaal of zo. Want wat betekent ‘niet voldoende leesvaardig zijn’?
Niet goed kunnen lezen heeft invloed op het hele verdere leven. Denk aan: Een leerling moet opdrachten kunnen lezen en als je de opdracht door leesproblematiek niet goed begrijpt, heeft dit invloed op de prestaties. Als volwassene de post van de overheid niet kunnen begrijpen, uitleg over een recept missen en later de kinderen niet met hun huiswerk kunnen helpen. Zo is de cirkel rond en werkt onvoldoende leesvaardig zijn zelfs door in generaties. Wat moet er gebeuren? Acties vanuit de bibliotheek, leeswedstrijden, de inzet van de stichting “Lezen”, ‘Schrijvers in de klas’, promotie van uitgevers en meer. Acties door het onderwijs: Waar liggen kansen om leerlingen aan het lezen te krijgen?
Wat kan de bibliotheek doen behalve wat er al gedaan wordt? Het gaat vooral om samenwerken, laten zien wat je als partners voor elkaar kunt betekenen Het helpt als je vanuit de bibliotheek actief de verbinding zoekt met onderwijsinstellingen in de eigen stad/dorp. Mogelijkheden ontdekken betekent kansen uitproberen en daarna wellicht aanpassingen in het beleid. Met regelmatig overleg weet je waar de andere partij mee bezig is, wat er over drie- en over zes maanden gaat gebeuren. Zo anticipeer je op behoeften, kun je meedenken, ideeën uitwisselen en voorstellen voorbereiden. Neem het project ‘schrijver in de klas’. Een schrijver op school uitnodigen, die ’s avonds een lezing geeft in de bibliotheek, terwijl beide instellingen de kosten delen. Het combineren van bibliotheek- en schoolpas is ook zoiets waarin je als bibliotheek en onderwijsinstelling uitstekend kunt samenwerken.
Basisvoorwaarde is natuurlijk voldoende beschikbare lestijd voor het kernvak Nederlands, dat lezen ingekaderd is in het curriculum van de leerling. Elke school beschikt over een mediatheek met een actuele collectie en opgeleide mediathecaris. Een mediathecaris die bovendien betrokken wordt bij het primaire onderwijsproces, meepraat over leesvaardigheid en een rol speelt bij het ontwikkelen van vakoverstijgende projecten. Want hier liggen de mogelijkheden. Een (jeugd)roman als inleesmateriaal bij een project laten lezen en vervolgens voor het vak Nederlands mogen gebruiken, hoe eenvoudig kan het zijn. Denk b.v. aan “Hoe duur was de suiker” of “Wij, slaven van Suriname” en het onderwerp ‘Slavernij”. En alleen een project combineren met geschiedenis omdat dit voor de hand ligt, veel meer vakken en met meerdere vakken samen zelfs bieden grote kansen om in te zetten op leesbevordering.
Vaak lukt het om een succesvol verlopen project, verder te verbeteren en een volgend jaar weer te herhalen. Mijn verkooptruc om leerlingen enthousiast te maken? Eén keer een roman lezen en twee- of wie weet wel drie keer kunnen gebruiken. En dat is wat de leerling wil horen. Met zo weinig mogelijk inzet zoveel mogelijk bereiken. Nou ja, als je maar goede boeken leest, smaakt dat vast naar meer..
Wie weet een onderwerp voor een volgende column?
