Het was een goed jaar voor de Amsterdamse bibliotheken. Op 8 februari vierde de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) haar 105-jarig bestaan, en OBA-directeur Martin Berendse werd onderscheiden met een Andreaspenning. In april presenteerde de gemeente Amsterdam haar allereerste Beleidsvisie Bibliotheken, waarmee een solide basis werd gelegd voor de bibliotheekactiviteiten in de komende jaren.
In 2024 bezochten ruim 4 miljoen Amsterdammers een van de 29 vestigingen van de OBA, een stijging van 13% ten opzichte van 2023. De grens van 4 miljoen bezoekers werd voor het eerst sinds de coronaperiode weer gepasseerd. Naast de hoofdvestiging aan het Oosterdok (1,65 miljoen bezoekers) waren de vestigingen in De Hallen, Javaplein, Reigersbos en Diemen het populairst bij buurtbezoekers. De OBA-vestigingen Ganzenhoef en Linnaeusstraat werden gemoderniseerd en uitgebreid. Tegelijkertijd openden nieuwe OBA Next Labs in Slotermeer (Casa Sofia) en op Zeeburgereiland (Sluisbuurt). Ook werden plannen concreet voor een nieuwe bibliotheek op IJburg en het OBA Next Lab Kraaiennest. Het aantal leden steeg met ruim 23% naar 173.000.
Populairste boeken en best bezochte activiteiten
Het prentenboek Help! Een verrassing! van Miriam Bos was het meest populaire boek in 2024. Bij volwassenen was, net als in 2022, Ik ga leven van Lale Gül het meest uitgeleend, gevolgd door Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje. In totaal werden 5.900 activiteiten georganiseerd. 1.400 activiteiten werden met en door de buurt georganiseerd. De best bezochte activiteiten in de OBA waren het OBA Helpt Digitaal Spreekuur (7.200 bezoekers), het Taalcafé (5.000 bezoekers) en de Meeleesclub (2.100 bezoekers). Ook de activiteiten in de Maakplaatsen, de kennismakingsbezoeken van schoolklassen en de huiswerkbegeleiding bleven in 2024 populair. Programma’s als De Kiesmannen (met twee snel uitverkochte edities in de theaterzaal) en de samenwerking met in-huisspartner de Amsterdamse Spinozakring, tijdens de openingsweek van Amsterdam 750, trokken een breed en divers publiek.
Een ander hoogtepunt was de maandelijkse reeks Cinema Literair, waarin uiteenlopende experts de filosofische en literaire lagen van geselecteerde films belichtten. In november werd het jongere zusje van Cinema Literair geïntroduceerd: De Boekenbios. Een programma voor kinderen waarin verfilmingen van bekende jeugdboeken werden vertoond. Interactieve nabesprekingen en creatieve activiteiten zorgden ervoor dat ook jongere bezoekers spelenderwijs kennismaakten met literatuur en film.
OBA op School en het gratis lidmaatschap tot en met 26 jaar
Eind 2024 is een samenwerking gestart met het ROC van Amsterdam (ROCvA). Alle mbo-studenten van het ROCvA kunnen sinds oktober 2024 via een digitale pas lenen bij de OBA. De introductie van een digitale leenpas is compleet nieuw voor zowel het ROC als voor de OBA. De student kan met de digitale pas, die zichtbaar wordt in de app van ROC, gebruik maken van alle voordelen van het OBA-lidmaatschap. Ook in 2025 blijven ROC van Amsterdam, de OBA en de gemeente Amsterdam zich richten op drie ambities: leesbevordering, het versterken van digitale vaardigheden en het bevorderen van gemeenschapsgevoel onder ROC-studenten en -docenten in de regio. Deze samenwerking is essentieel voor het verbeteren van de leesvaardigheid onder jongeren, een vaardigheid die niet alleen belangrijk is voor studiesucces, maar ook voor persoonlijke ontwikkeling.
In 2024 werkte OBA op meer dan 100 scholen in Amsterdam aan de invulling van het leesbeleid, onder andere door het vernieuwen van schoolbibliotheken, het trainen van leerkrachten en het samenwerken aan een beter leesklimaat op de scholen.
De jeugd tot en met 18 jaar vormt de grootste ledengroep bij de OBA, maar de groep van 19 tot en met 26 jaar groeit snel. Deze laatste groep zal in 2025 naar verwachting nog verder toenemen, dankzij het gratis lidmaatschap dat de OBA samen met de gemeente Amsterdam gaat aanbieden.
OBA Next, Open Maakplaats en innovatie in de stad
De OBA werkt volop aan de opdracht om samen met Amsterdammers relevant te zijn en te blijven voor deze en volgende generaties. Dit vraagt om constant vernieuwen: van concepten bedenken en testen tot evalueren en bijstellen. Onder de noemer OBA Next krijgt dit vorm en wordt dit steeds tastbaarder in de zogenaamde OBA Next Labs. Een nieuw initiatief is het lab in het kersverse Inholland gebouw in de Sluisbuurt. Dit is een kennisspeeltuin waar samengewerkt wordt aan sociale innovatie en er worden ideeën over experimenteel leren en ontwerpend onderzoeken in de praktijk gebracht.
In 2025 opent het nieuwe gebouw OBA Next Lab Kraaiennest, waar het internationale TUMO-programma voor jongeren van start gaat. Dit initiatief, gericht op digitale en creatieve vaardigheden, maakt van Amsterdam de eerste Nederlandse stad met dit vooruitstrevende concept. In het gebouw wordt ook de nieuwste Maakplaats geopend, inclusief de Open Maakplaats, een nieuwe toevoeging die speciaal gericht is op volwassenen. De Maakplaats in Zuidoost wordt een belangrijk onderdeel van het OBA Next Lab, waar samen met het TUMO-programma onder één dak gewerkt wordt. Een mooie cross-over met een breed scala aan mogelijkheden voor creatief leren.
Amsterdam 750: Samen vieren in elke buurt
In 2025 is Amsterdam 750 jaar oud. Als maatschappelijke partner zet de OBA een jaar lang alle vestigingen in om van deze mijlpaal een feest te maken voor en door de stad. Op maandag 28 oktober werd bij OBA Oosterdok het startschot gegeven voor het jubileumjaar van 750 jaar Amsterdam. Met een spectaculaire luchtacrobatiekshow door theatergroep Bencha en een speciaal geschreven ode voor de bieb door stadsdichter Ellen Deckwitz. De OBA viert mee in elke buurt met activiteiten, boekentafels vol Amsterdamse verhalen en een programmering die de rijke geschiedenis en toekomst van de stad belicht.
Om alle Amsterdammers mee te laten genieten van alle mooie initiatieven die het aankomende feestjaar van Amsterdam 750, presenteert de OBA samen met AT5, de Gemeente Amsterdam en Amsterdam & Partners Het Amsterdam 750 seconden journaal. Het weekjournaal wordt uitgezonden vanuit één van de OBA-vestigingen.
Sterke groei in waardering van Amsterdammers voor de OBA
De waardering voor de OBA is in 2024 gestegen. Amsterdammers geven de OBA een 8,3 ten opzichte van een 7,9 een jaar eerder. Ook de Net Promoter Score (NPS), die aangeeft hoeveel bezoekers de OBA zouden aanbevelen, maakte een grote sprong: van +9 in 2023 naar maar liefst +33 in 2024.
“Deze resultaten onderstrepen de stijgende waardering van de Amsterdammers voor de OBA. We blij zijn met deze waardering voor het werk van onze medewerkers, vrijwilligers en partners.” aldus Martin Berendse (directeur, OBA).
