Anne van den Dool, onder andere Bibliotheekbladmedewerker en onderzoeksredacteur bij de KB, schreef de roman Vluchthaven, die eind augustus uitkwam bij uitgeverij Querido. Op twintigjarige leeftijd debuteerde ze met Achterland, dat in 2014 verscheen en lovende kritieken kreeg.
Tekst: Menno Goosen
Foto: Elise Drenthe
Hannah, het hoofdpersonage in je boek, reist af naar het geboorteland van de overleden Indonesische echtgenoot van haar grootmoeder. Niet alleen om zijn as uit te strooien, maar ook om beter te begrijpen wie deze getraumatiseerde man was. Zit er een autobiografisch element in je roman?
‘Ja. Mijn oma is op haar vijftigste hertrouwd met een man die in het Jappenkamp heeft gezeten. Ik kende de verhalen over zijn oorlogservaringen. Alleen heb ik niet daadwerkelijk zijn as verstrooid. Een paar jaar voor zijn overlijden ben ik op reis geweest naar Indonesië. Ik wilde het land met eigen ogen zien. Het was een reis waar ik een dubbel gevoel aan overhield. Het was erg emotioneel, en ik ben ook eerder naar huis teruggekeerd. Dat kwam door de onmogelijkheid daar te hechten, onderdeel te worden van de bevolking, zoals hij dat tijdens zijn reizen wel was. Pas na het overlijden van mijn stiefopa kreeg ik het gevoel dat ik iets moest doen met deze ervaringen, en ik besloot er een roman van te maken. In het boek zitten drie lijnen die allemaal over ”geluk en ongeluk” gaan: de ervaringen van mijn stiefopa, de ervaringen die ik opdeed tijdens mijn reis, gezien door de ogen van hoofdpersonage Hannah, en een theoretische verhandeling over geluk. Dat is ook een van mijn specialismen: mijn scriptie ging over geluk in de literatuur. Zo onderneemt Hannah een eenzame zoektocht naar geluk die vele vormen aanneemt, en die duidelijk maakt hoe we elkaar soms pas na de dood beter begrijpen.’
Je bent van oorsprong film- en literatuurwetenschapper en neerlandicus. Daarnaast ben je literair criticus bij onder andere NRC. Wat heeft je doen besluiten om zelf de literaire pen op te pakken?
‘Ik kan me niet anders herinneren dan dat ik schrijf, wil schrijven en graag speel met woorden. De vraag is denk ik meer andersom: als je graag schrijft, wil je ook in de keuken van de literatuur kijken. Het analyseren van anderen is niet per se nodig om een goede schrijver te worden, maar mij heeft het zeker geholpen.’
Je bent ook docent creatief schrijven aan de Universiteit Leiden. Er zijn tienduizenden Nederlanders die schrijven. Het lukt maar weinigen om iets gepubliceerd te krijgen. Heb je tips voor deze groep?
‘Sluit je aan bij een schrijfclub. Dan beoordeel je elkaars werk, en je doet ideeën op voor de uitwerking van je personages. Natuurlijk is het nuttig om een schrijfcursus te volgen zodat je de technische aspecten van het vak leert, bijvoorbeeld perspectiefkeuzes, ruimte- en tijdgebruik en een goede plot maken, maar je zult de uitwerking hiervan toch zelf moeten doen. Ik benadruk altijd dat mijn mening ook maar een mening is, en dat smaken verschillen. Verder kan een literair agentschap veel voor je doen. Veel uitgevers lezen nog nauwelijks manuscripten, maar laten dit over aan een auteursimpresariaat. Ik won een schrijfwedstrijd van de Volkskrant, en zodoende kwam ik in contact met Sebes & Bisseling. Via hun bemiddeling raakte ik in gesprek met verschillende uitgevers.’
Als laatste: waarom zou elke bibliotheek Vluchthaven in de collectie moeten opnemen?
‘Leuke vraag! Vooral omdat ik zelf collectiespecialist geweest ben bij de Bibliotheek Bollenstreek. Toen mijn eerste boek, Achterland, uitkwam, werd het soms in de categorie D-boeken (young adult) geplaatst, maar er waren ook bibliotheken die het bij de volwassenenliteratuur plaatsen. Toen ik zelf voor de eindlijst van de middelbare school moest lezen, had ik heel sterk het gevoel dat het over “anderen” ging, nooit over mijzelf. Datzelfde geldt ook voor Vluchthaven: het verhaal van een meisje dat benieuwd is naar de herkomst van haar stiefopa, en het concept “geluk” onderzoekt, is zeker voor jongvolwassenen interessant. Daarnaast is het 75 jaar geleden dat we de bevrijding mochten vieren, maar pas in 1949, na een felle strijd accepteerde Nederland de Indonesische onafhankelijkheid. Daar mogen we het wel eens over hebben. De koning heeft inmiddels zijn excuses aangeboden. Dat is een begin.’
Doe mee & Win!
Bibliotheekblad mag van uitgeverij Querido drie exemplaren van Vluchthaven weggeven. Wilt u kans maken op een exemplaar? Laat ons dan weten waarom u deze roman wilt lezen. Mail dit, aangevuld met uw adresgegevens, aan menno.goosen@bibliotheekblad.nl. Uit de inzenders zullen wij drie winnaars loten.
