Tekst: Janneke Krommendijk werkte ruim 46 jaar in de bibliotheekwereld. 25 jaar als assistent-bibliothecaresse bij de bibliotheek Almelo en daarna 22 jaar als mediathecaris op OCG Reggesteyn in Nijverdal. Ze vindt het eeuwig zonde als kennis verloren gaat…
Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
Koning Willem- Alexander noemde de bibliotheek in de troonrede[1] , als de belangrijk plek waar mensen kunnen lezen, leren en elkaar ontmoeten. Dichtbij de burger, terugkomend op zoveel mogelijk plaatsen, centraal in de samenleving en voor iedereen. Dat is nogal een verandering na zoveel jaren van bezuiniging. Het lijkt wel een sprookje, ‘er was eens een koning…..’
De opleving van de bibliotheek: Boeken of cd’s lenen, workshops volgen, het loket digitale overheid, taalcoaches, informatiepunten toerisme, historie of gezondheid. De bibliotheek in verbinding met culturele organisaties en scholen in het primair- en voortgezet onderwijs. Er kan zoveel!
Met de opleving van de bibliotheek komt de vraag naar deskundig personeel. Want collecties krompen, filialen werden gesloten en de beroepsopleiding bleek overbodig. Bibliothecarissen gingen met pensioen, waar halen we nu ineens de vakmensen vandaan? Inhoudelijke vakkennis is onmisbaar. Ik hoop dat ook de HBO bibliotheek opleiding terug komt. Want bibliothecaris zijn dat is een echt vak, dat doe je niet zomaar even!
Onmisbare inhoudelijke kennis, zeker ook als het over “lezen” gaat. In het programma Pointer[2] stond de vraag centraal waarom het lezen zo impopulair is geworden. We horen vaak dat kinderen afgeleid worden door mobieltjes, weinig tijd hebben door sport of muziek en daardoor niet aan lezen toekomen. De redactie van Pointer keek rond in naburige landen. Ook daar gebruiken kinderen immers mobieltjes, social media, spelen piano of rugby. Wat bleek? Nergens bestaat het vak ‘begrijpend lezen’ in geen enkel land om ons heen. Kinderen daar blijken graag en veel te lezen, hoe kan dat? En kunnen we dat ook in Nederland bereiken?
Jazeker. Enkele basisscholen experimenteren inmiddels met ‘lezen’. Wij, in het VO begonnen jaren geleden met het proefproject ‘lezen weer leuk maken, vrij vrolijk lezen’[3]. Geen schriftelijke toetsen (waarvan de antwoorden vast wel circuleren), liever een korte verwerkingsopdracht of een gesprekje. Lezen als vast onderdeel in het curriculum van de leerling. Vooral kinderen zelf laten hun leesboek laten kiezen, elkaar over boeken laten vertellen, een top-tien maken van het ‘leukste’ boek. En wat als een gekozen boek toch tegenvalt? Dan is er vast wel een ander boek want wat je wilt bereiken is een grotere, betere woordenschat, meer taalbegrip en vooral leesplezier! Elke dag een leesboek in de tas (kun je thuis ook lekker doorlezen). Zo wordt lezen weer echt leuk!
Lezen, terwijl ik wilde schrijven over de actie ‘Heel Nederland leest” met ‘Sonny Boy’ en ‘Het Pungelhuis’[4] de gekozen titels dit jaar. Over het eerste boek schreef ik al, op mijn reservering voor ‘Het Pungelhuis moest ik lang wachten, helaas weinig exemplaren in de provincie. Inmiddels heb ik het boek gelezen en het is een juweeltje, een aanrader. Om cadeau te krijgen, meer nog geschikt voor klassikaal gebruik(groep 8, brugklas VMBO). Verbinden met het vak geschiedenis en/of ingaan op de inclusieve samenleving waarin iedereen meetelt. Prettig leesbaar, korte hoofdstukken die meisjes en jongens vast leuk vinden en een tekst die vraagt om vooral door te lezen. Ook leuk om in de les te doen: moeilijke woorden uit de tekst door leerlingen laten selecteren en de docenten uitdagen deze woorden zoveel mogelijk te gebruiken. Een dubbele win-win situatie, leerlingen hebben plezier en woordkennis slijpt automatisch is door veelvuldig gebruik. Gaaf om met ‘Het Pungelhuis” aan de slag te gaan!
[1] Troonrede, dd 19-9-‘23
[2] Alarmerende cijfers leesvaardigheid: Hoe kan dat? Pointer, 17 september 2023. www.pointer.kro-ncrv.nl
[3] Fiori, L. en J. van Hardeveld. (2013) Leeskilometers maken op school: Aanpak vrij lezen.
[4] Huizing, A. Het Pungelhuis, 2020.
