De openbare bibliotheek van de Duitse stad Friedrichsdorf is verhuisd naar een nieuw onderkomen aan de Houiller Platz. De nieuwe Stadtbücherei is ruimer, toegankelijker en inclusiever. Ontworpen door het Groningse advies- en ontwerpbureau includi, straalt de bibliotheek de sfeer uit van een warme woonkamer – een inspirerende derde plek voor alle inwoners.
Friedrichsdorf, een stad in de Duitse deelstaat Hessen nabij Frankfurt am Main, telt ongeveer 25.000 inwoners en maakt deel uit van de regio Hochtaunuskreis. De lokale openbare bibliotheek biedt een kleurrijke programmering voor diverse doelgroepen, waaronder kinderen, jongeren, gezinnen en ouderen. De voormalige bibliotheek, met een oppervlakte van slechts 240 m², was te klein, slecht toegankelijk voor mensen met een beperking en bood geen uitbreidingsmogelijkheden. Dit beperkte zowel de groei als het gebruiksgemak, waardoor de missie om een inclusieve ontmoetingsplek voor alle bewoners te zijn niet volledig vervuld kon worden. Een verhuizing naar een grotere, beter toegankelijke locatie was dan ook noodzakelijk. Aan includi werd gevraagd dit traject te begeleiden. Daarmee stond het bureau, onder leiding van architect Aat Vos, voor de uitdaging om het voormalige pand van een buurtwinkel en een restaurant te transformeren tot een moderne publieke ruimte met maatschappelijke impact.
Bouwen op feedback
Sociale impact gaat vaak hand in hand met burgerparticipatie. Dit project kenmerkt zich zelfs door een uitzonderlijke betrokkenheid van de inwoners van Friedrichsdorf. Bij aanvang namen bijna 400 mensen deel aan een uitgebreide online enquête om hun wensen en voorkeuren in te brengen in het planningsproces. De enquête toonde aan dat bewoners behoefte hadden aan een gezellige plek voor ontspanning en educatie, én een inspirerende ruimte voor ontmoeting en uitwisseling.
Tijdens de includi Design Workshop Week met het team van de Stadtbücherei vertaalde het bureau deze wensen naar concrete architectonische plannen: rustige, introverte ruimtes voor lezen en leren, én sociale zones voor ontmoeting en evenementen.
Maar de inwoners van Friedrichsdorf brachten niet alleen hun wensen in; ze zetten zich ook actief in voor de bibliotheek toen de politieke steun voor het project begon af te nemen door kostenstijgingen. Een bewoner startte de petitie “Nieuwe stadsbibliotheek nu veiligstellen”. Binnen enkele dagen ondertekenden meer dan 800 mensen de petitie. Daar bleef het niet bij: inwoners doneerden ruim 45 voorwerpen met een persoonlijke geschiedenis als decoratie voor de stadsbibliotheek. Daarnaast meldden meer dan 50 personen zich aan om als figuranten gefotografeerd te worden in de bibliotheek.
Dorpse gezelligheid in een moderne bibliotheek
De verbouwing transformeerde de voormalige winkel en het aangrenzende restaurant in een veelzijdige bibliotheek, ontworpen met oog voor diversiteit en inclusiviteit. “We wilden graag een sociale hotspot van de nieuwe Stadtbücherei maken,” vertelt Aat Vos van includi. “Een plek waar bezoekers het gevoel hebben ergens deel van uit te maken. Het is een toegankelijke, inclusieve en inspirerende ruimte waar iedereen welkom is. Hier ontmoeten mensen met diverse achtergronden elkaar, ontstaan gesprekken en worden kennis en ideeën gedeeld.”
Hoewel compact, biedt de bibliotheek een slimme indeling met diverse zones, zoals een gezellig leescafé, een stilteruimte, een inspirerende Makerspace en een sfeervolle kinderafdeling met podium en zitplaatsen in amfitheater vorm. Het kleurrijke interieur combineert het gemoedelijke dorpse karakter van Friedrichsdorf met stedelijke accenten. Opvallend zijn de vrij in de ruimte staande, comfortabele cocoons, die aan de binnenzijde bekleed zijn met speciaal voor deze bibliotheek ontworpen achtergronden. Inclusieve voorzieningen, zoals unisex- en familietoiletten, tactiele vloerroutes en rolstoelvriendelijke boekinleverpunten, maken deze bibliotheek niet alleen aantrekkelijk, maar ook toegankelijk voor werkelijk iedereen.
Het belang van bibliotheken in een vrije samenleving
Burgemeester Lars Keitel benadrukt het belang van bibliotheken in een vrije samenleving: “In een democratie is vrij toegankelijke kennis essentieel. Onderwijs en participatie voor iedereen betekent ook bibliotheken voor iedereen. Onze stadsbibliotheek moet niet alleen toegang bieden tot media, maar ook uitnodigen om hier tijd door te brengen, mensen te ontmoeten en in gesprek te gaan. Ze moet een laagdrempelige ontmoetingsplek zijn en zo het beeld van Friedrichsdorf mede bepalen. Niet door imposante architectuur, maar doordat mensen hier graag en langdurig verblijven.”
Keitel ging ook in op de locatie: “De Houiller Platz is een knooppunt van Friedrichsdorf. De stadsbibliotheek zal het plein nog levendiger maken en de omliggende winkels profiteren van deze nieuwe publiekstrekker.” Met 1.600 bezoekers in de eerste veertien uur na de opening lijkt de nieuwe Stadtbücherei Friedrichsdorf die belofte nu al waar te maken.
Project credits
Opdrachtgever: Stadt Friederichsdorf Oppervlakte: 610 m2
Interieurontwerp, Research, Participatie, Grafisch Design: includi
Bouwpartners: Stadtbücherei Friederichsdorf, Team Stonepark, DGS Architektur, Assmann Ingenieure, Schreinerei Weisbeck.
Fotografie: includi / Marco Heyda
www.includi.com
