‘Eén zal hen verbinden’ J.R.R. Tolkien
Op 19 januari 2021 overleed Lieneke Aangenendt. In de rouwadvertentie wordt zij aldus gekarakteriseerd:
Betrokken, belezen, bereisd
Markant, eigenzinnig, bevlogen
Recht door zee met een groot hart
En een scherpe blik
Een onmetelijke passie voor
natuur en kinderliteratuur
Iedereen die Lieneke heeft gekend, zal haar hierin herkennen. Op de uitnodiging om de uitvaart te via de livestream te volgen, ben ik ingegaan. Het was een mooie bijeenkomst. In de uitgesproken herinneringen van familieleden en vrienden kwam Lieneke naar voren, zoals ik haar ook meende te kennen en herinnerde. Lieneke de docent, de bibliothecaris, viel helemaal samen met het hier van haar geschetste beeld. Hoe zij neefjes en nichtjes op sleeptouw nam de natuur in. Hoe zij haar favoriete boeken onder hun aandacht bracht, met hen naar theater ging. Tussen neus en lippen door viel het woord lor. Bij het horen daarvan, stond Lieneke me direct ten voeten uit voor de geest. Wie het woord lor bij de uitvaart van Lieneke laat vallen, weet dat zij daarmee voor de luisteraar een wereld opent. Het is het begin van een hink-stap-sprong door de wereld van de verbeelding. Van ‘De gebroeders Leeuwenhart’ via ‘De brief voor de koning’, ‘In de ban van ring’, over bergen, langs kliffen en over doorwaadbare plaatsen en verder en verder tot in de oneindigheid…
Het is nu nog nauwelijks voor te stellen, maar toen ik in het Orwelljaar 1984 in Tilburg aan mijn opleiding tot bibliothecaris begon, was de computer slechts een handig apparaat om ons vervelende administratieve klusjes uit handen te nemen. We zochten heel nauwkeurig -om de inbelkosten niet te hoog te laten oplopen- en voorzichtig in de NASA-bestanden, die later de basis van het World Wide Web zouden vormen. Verder was er een zuinige module computerkunde, die toen heel modern en op de toekomst gericht leek, maar waaraan ik daarna nooit meer wat heb gehad.
Dat onze beroepsopleiding niet bij voorbaat waardeloos en achterhaald was, is voor een belangrijk deel te danken aan docent Lieneke Aangenendt. Lieneke maakte een bibliothecaris van je. Niet door te vertellen hoe het moest –heel soms ook wel-, maar door de weg te wijzen, mee op pad te gaan. Zij was voor studenten de bibliothecaris die ik nu ook wil zijn voor mijn klanten, door het vóór te leven en mensen aan te zetten vooral hun eigen keuzes te maken. Niets opdringen, maar zelf doen. Pas zei ik nog tegen een collega een beetje Cruijffiaans: ‘ik kan helemaal niet zo goed zoeken, ik kan vooral goed vinden’. Als dat al waar is, dan heb ik dat naar mijn stellige overtuiging vooral aan Lieneke te danken. Alles wat Lieneke in mij heeft wakker gemaakt, leek toentertijd misschien hopeloos ouderwets, maar ik heb er tot op de dag van vandaag iets aan. Zij is -in ieder geval voor mij- zo’n docent die af en toe achter de boekenkast tevoorschijn komt en een gewetensvraag stelt. Ook in een principiële vakinhoudelijke discussies met collega’s ben ik mij bewust van de rol die zij op de achtergrond nog altijd speelt.
Lieneke volgde de klassieke CV-opleiding tot bibliothecaris en later de directeursopleiding. Voordat zij in 1971 docent werd aan de Bibliotheek en Documentatie Academie in Tilburg was zij directeur in Etten Leur. Zij stond bekend om haar vooruitstrevende aanpak. Zij legde contacten met het onderwijs en met bedrijven in de regio. De eerste jaren was Lieneke docent en coördinator van de B.O.B. (éénjarige vervolgopleiding tot Bibliothecaris Openbare Bibliotheek). In 1979 richtte zij in Tilburg de P.O.B.O.B. (Parttime Opleiding etc.) op en werd docent/coördinator van die opleiding. Lienekes hart ging uit naar de jeugdliteratuur. Zij maakte een flink aantal jaren deel uit van het bestuur van I.B.B.Y. In 1990 ging zij met vervroegd pensioen. Naast haar baan op de academie vervulde zij een groot aantal bestuursfuncties bij aan de bibliotheek verwante organisaties en stichtingen, met name op welzijnsgebied. Na haar pensioen betrok Lieneke een dijkhuisje in Oude Molen gemeente Fijnaart. Zij was daar jarenlang gemeenteraadslid voor de door haar opgerichte politieke partij ‘Vrije lijst’, die in 1997 bij de gemeentelijke herindeling opging in ‘Onafhankelijk Moerdijk’. Twee jaar geleden zegde zij om gezondheidsredenen haar gemeenteraadslidmaatschap op.
Eigenlijk is het merkwaardig dat er tijdens de uitvaart met geen woord werd gerept over Lienekes werkzame leven in de bibliotheekwereld. Door de coronaperikelen waren wellicht alleen de nauwste verwanten uitgenodigd, maar dat doet niet af aan het feit, dat Lieneke uit de verhalen van vrijwel alle sprekers naar voren kwam als de enthousiasmerende bibliothecaris, die ze mijns inziens ook voor haar studenten was. Bibliothecaris uit passie en overtuiging en er ging geen dag voorbij dat ze dat niet was.
Tekst: Jan van Bergen en Henegouwen
