Een eigentijdse woonwinkel waarin boeken de sfeermakers zijn. Die indruk krijgt de bezoeker wanneer hij via de rode loper cultuurcentrum CulturA & Zo in Nootdorp betreedt. Eind 2019 opende het vernieuwde gebouw haar deuren en onlangs verwelkomde men reeds de 55.000ste bezoeker. De Koninklijke Bibliotheek (KB) besloot een college aan het succesverhaal te wijden, waarin ook de grote invloed van het StoryHouse in Chester een prominente plaats krijgt.
Welzijnsorganisaties staan samen sterk
Wie op woensdagavond 4 maart CulturA & Zo met een bezoekje wil vereren, staat allerminst voor een dichte deur. Tientallen geïnteresseerden zijn afgekomen op het KB College dat hier vanavond zal plaatsvinden, met bibliotheekallrounder Erik Boekesteijn als moderator. Hij drukt direct op de startknop van een uitgebreide introductievideo, die in vloeiende tekeningen het verhaal van het pas heropende CulturA & Zo vertelt.
Want zoveel samenwerkingspartners in één pand – dat vraagt om wat uitleg. Hier is sinds de verbouwing niet langer alleen een vestiging van Bibliotheek Oostland, maar ook een theater, een bioscoop, een horecagelegenheid en een bundeling van welzijnsorganisaties te vinden.
Het is Jacqueline van Veen, kwartiermaker van SBJ Samen Sterk – een samenwerkingsverband van Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Midden-Holland, de SWOP (Stichting Welzijn & Ondersteuning Pijnacker-Nootdorp) en de bibliotheek – die de aftrap verzorgt. Direct maakt zij duidelijk dat het verbond tussen deze organisaties enkel en alleen mogelijk is dankzij hun gezamenlijke missie en visie. Dat levert mooie resultaten op, aldus Van Veen. Zo staken ze al meermaals de koppen bij elkaar voor de organisatie van de Week van de Mantelzorg, die vorig jaar november voor de derde keer plaatsvond. Tijdens deze themaweek worden mensen met elkaar in contact gebracht en gesterkt in hun rol als mantelzorger. Ook aan een dergelijke activiteit gaat langdurig gezamenlijk overleg vooraf, weet Van Veen te vertellen – en met resultaat. Ruim zevenhonderd mensen namen deel aan ruim zestig activiteiten. Een mooie 92% van de deelnemende mantelzorgers bleek zich door de Week gewaardeerd te voelen; 87% voelde zich ondersteund in zijn of haar rol.
Dankzij dit succes staat nu ook de Week van het Geld in de steigers. Daarvoor zitten de drie samenwerkingspartners niet alleen met elkaar om de tafel, maar ook met andere partijen, zoals SchuldHulpMaatje, Humanitas en de gemeente. Die brede samenwerking bleek een gouden greep: Fonds1818 kende al een subsidie van tachtigduizend euro toe voor de organisatie van de themaweek.
Met zoveel ambities en samenwerkingspartners loopt een organisatie het risico dat de focus verloren gaat, merkt Boekesteijn op. ‘Er wordt enorm gewaakt voor de inhoudelijke coherentie van ons programma,’ maakt Van Veen duidelijk. ‘Altijd streven we naar een sociale programmering waarbij burgers zoveel mogelijk betrokken zijn. Zo hebben we inwoners uitgenodigd in onze theaterzaal en hun de vraag gesteld: wie zouden jullie op deze plek willen hebben? Die avond ontstonden meer dan zestig ideeën, waarvan we er dertig op dit moment aan het uitvoeren zijn.’
Toch is het precies die vruchtbare samenwerking die in Van Veens ogen ‘niet vanzelf gaat’. ‘Het is altijd nodig de banden te blijven versterken. Alleen zo kunnen we mensen met elkaar in verbinding blijven brengen en burgers zelfredzamer maken.’ Daarvoor is een goede locatie onmisbaar, vervolgt ze. ‘Die moet een sfeervol en open karakter hebben, met partners die de neuzen dezelfde kant op hebben staan. Die instelling zorgt ervoor dat CulturA & Zo per week ruim 2500 mensen over de vloer krijgt.’
Voor dat prachtige pand stond het StoryHouse in Chester model – een locatie die inmiddels met vele werkbezoeken vanuit binnen- en buitenland is vereerd. Het StoryHouse onderging in 2017 een grondige make-over, met een nieuwe organisatie, inrichting en naam. Ook CulturA & Zo ging er langs om inspiratie op te doen.
‘We gingen twee dagen op bezoek,’ vertelt Van Veen. ‘Ik besloot er een weekend aan vast te plakken, samen met mijn man en drie kinderen. Op zondag gingen we een kopje koffie drinken in het StoryHouse. Vol verbazing zag ik hoe mijn tieners op de bank ploften, de wifi aansluiting vonden en zich de ruimte eigen maakten. Ze voelden zich er helemaal thuis.’
Ook tussen de boeken van CulturA & Zo voelen burgers zich als in hun eigen woonkamer, blijkt uit de veelheid aan initiatieven die het centrum inmiddels kent. Inwoners steken de handen uit de mouwen voor een Alzheimertrefpunt, een oudercafé, muziekmatinees, workshops voor kinderen, een muziekfestival, rapcursussen en participatietheater.
Een stijlvol interieur
Ook Hannah Webbeh, interieurontwerper van het Chesterse StoryHouse én CulturA & Zo, is aanwezig om haar visie op het designproces van het cultuurcentrum te geven. Ze benadert iedere openbare ruimte als haar eigen huis, legt ze uit: ‘Wanneer iemand bij mij thuis komt, praat ik met diegene en luister ik naar wat de ander te vertellen heeft. Die wederzijdse relatie met de bezoeker wilde ik ook in Chester en in Nootdorp aangaan.’
Het oorspronkelijke gebouw in Chester verrees in de jaren dertig van de vorige eeuw, en het is precies die sfeer die Webbeh heeft geprobeerd opnieuw op te roepen. Hoogpolige kleden met pauwenveermotief, stijlvolle roodfluwelen trapbekleding en florale bloemmotieven sieren de entree. Ook werden de marmeren wanden en plafonds in hun oude staat hersteld. Het gebouw kent zelfs een cocktailbar op de bovenste verdieping, met loungestoelen waarin bezoekers in alle rust kunnen wegzakken. Toch kent het gebouw ook genoeg moderne twists. De signing, bijvoorbeeld, is voorzien van strakke vormen. Ook de stijlvolle verlichting oogt hedendaags.
Webbeh komt oorspronkelijk niet uit Chester, en sprak dan ook uitgebreid met mensen uit de omgeving van het pand voordat ze aan het vormgevingsproces begon. Het is precies dezelfde aanpak die de ontwerpster toepaste voor de indeling van CulturA & Zo. Ze praatte langdurig met de betrokken partijen en kwam met een warm interieurontwerp, vol met bloemmotieven en warme houttinten.
Gratis en voor iedereen
Vanwege het coronavirus kunnen artistiek directeur Alex Clifton en ceo Andrew Bentley van het StoryHouse in Chester niet fysiek aanwezig zijn. Een Skypegesprek met eerstgenoemde, zittend op een luxe stoel tussen de boeken – het gebouw is elke avond tot elf uur open – is het leerzame alternatief. ‘We werken met meer dan honderd organisaties samen om het StoryHouse tot een succes te maken,’ vertelt Clifton. ‘Die hoefden maar aan één criterium te voldoen: elke activiteit die zij bij ons organiseren moet gratis te bezoeken zijn, voor iedereen. We wilden een gebouw creëren met allure, dat tegelijkertijd verwelkomend zou zijn voor iedere persoon die hier een voet over de drempel zet. Daarom staat het al die organisaties vrij hun programmering in ons gebouw te laten plaatsvinden.’
Vooral de jongere doelgroep is voor Clifton belangrijk om binnen te halen. Hij ontwierp daarom een leerprogramma voor kansarme jongeren, die de mogelijkheid krijgen bij het StoryHouse te leren ontwerpen, programmeren en andere taken binnen de organisatie op te pakken. En met succes: hun flyers en festivals zorgen voor uitverkochte zalen.
138 activiteiten, 302 nieuwe bibliotheekleden
Tot slot spreekt Petra Togni nogmaals haar dank uit richting de gemeente, die het gebouw de kans heeft gegeven uit te groeien tot het succes dat het nu is. Inmiddels staat de teller op 55.500 bezoekers, terwijl CulturA & Zo nog geen vijf maanden open is. Meer dan de helft van de lening van 260.000 euro is inmiddels terugbetaald – mede met dank aan de verschillende fondsen die het idee achter CulturA & Zo zien zitten. In de eerste drie maanden organiseerde men al 138 activiteiten. De bibliotheek verwelkomde in die tijd bovendien 302 nieuwe leden.
Al die reuring vergde zeker flexibiliteit van de medewerkers, antwoordt Togni op een vraag vanuit de zaal – niet alleen van het betaalde personeel, maar ook van de vrijwilligers. Zij zijn niet langer enkel aangesloten bij de bibliotheek, maar bij CulturA & Zo als geheel. Dat zorgt voor een bredere invulling van hun rol: zo behoort nu niet alleen het wegzetten van de boeken, maar ook het wegbrengen van de programmafolders tot hun takenpakket.
Het is typerend voor de invulling van CulturA & Zo: de bibliotheek is een van de vele spelers in het gebouw, waar de boeken niet alleen dienen ter uitlening, maar ook sfeermakers zijn. In het door het Chesterse StoryHouse geïnspireerde pand maakt de bibliotheek onderdeel uit van een groter verhaal.
Update 10 maart:Inmiddels zijn ook de videoregistraties van de tijdens de bijeenkomst gehouden presentaties beschikbaar gekomen (zie ook onderstaande reactie)
:Presentatie Jacqueline van Veen
Presentatie Hannah Wehbeh
Alex Clifton vertelt over Storyhouse
Presentatie Petra Togni en Manuela Bijl
Tekst Anne van den Dool
Foto: StoryHouse Chester
