De terugkeer van een bibliotheekvoorziening in de gemeente Montfoort (onder de naam ‘Huis van Ervaring’) loopt vertraging op vanwege verschillen van inzicht tussen gemeente en bibliotheek over de financiële situatie. Montfoort behoort tot de twaalf gemeenten die vorig jaar als gevolg van de zogeheten motie-Asscher konden rekenen op een financiële bijdrage van de landelijke overheid voor de terugkeer of het behoud van een lokale bibliotheekvoorziening.
Op 28 oktober 2019 stemde de gemeenteraad van Montfoort (circa 14.000 inwoners) in met de terugkeer van een bibliotheekvoorziening voor zowel jeugd als volwassenen in de kernen Montfoort en Linschoten onder de naam ‘Huis van Ervaring’, die minder gericht zal zijn op de traditionele uitleenfunctie en meer op samenwerking met andere organisaties en de ‘huiskamer’functie. Enkele weken eerder – op 7 oktober – was bekendgemaakt dat Montfoort behoort tot de twaalf gemeenten die een bijdrage ontvangen uit de regeling die voortkwam uit de zogeheten motie-Asscher, bedoeld voor de terugkeer of het behoud van een lokale bibliotheekvoorziening in kleine kernen. Uitgangspunt van deze regeling is dat de betrokken gemeenten over een periode van drie jaar gezamenlijk jaarlijks 1 miljoen euro te verdelen hebben.
De Montfoortse gemeenteraad besloot op 28 oktober 2019 dat er met ingang van 2020 een bibliotheekvoorziening terugkomt in de gemeente onder de naam Huis van Ervaring, in het kader waarvan Bibliotheek Het Groene Hart, die verantwoordelijk is voor de bibliotheekvoorziening in Montfoort, samen zal werken met welzijnsorganisatie SWOM. Bibliotheek Het Groene Hart gaat uitvoering geven aan de wettelijke taken van de bibliotheekvoorziening en werkt hierbij zoveel mogelijk samen met lokale partners. Door het partnerschap met SWOM kan de bibliotheekvoorziening maatschappelijk worden verankerd in de gemeente. Uitgangspunt was een ‘groeimodel’: er wordt klein begonnen en van daaruit uitgebouwd naar meer, zo meldt Bibliotheek Het Groene Hart. Het Huis van Ervaring zou met ingang van dit jaar in elk geval te vinden moeten zijn in het DoeMeeHuis in Montfoort en De Brede Vaart in Linschoten.
De realisering van het Huis van Ervaring blijkt nu vertraging op te lopen, mede als gevolg van verschillende inzichten, waaronder de ‘inschatting van de financiële situatie’, zo meldt de gemeente, die verder verklaart: ‘We zijn al in gesprek met Bibliotheek Het Groene Hart om samen tot een oplossing te komen. Zowel de gemeente als de bibliotheek hebben er alle vertrouwen in dat we hier met elkaar uit komen. We gaan onderzoeken hoe we met elkaar, ook met de SWOM, kunnen samenwerken en wat hiervoor nodig is om dit te laten slagen. Het komende jaar moet in het teken staan van samen ontwikkelen en experimenteren met verschillende vormen van dienstverlening. (…) Alle drie de partijen hebben uitgesproken dit met elkaar te willen realiseren en hier helemaal voor te gaan. We hopen op korte termijn te kunnen informeren dat we van start gaan.’ In de forumvergadering Samenleving van 18 februari is gesproken over de inzichten die hebben geleid hebben tot de vertraging.
Achterliggende reden voor de wat moeizame totstandkoming van het Huis van Ervaring blijkt te zijn dat de gemeenteraad in oktober ingestemd heeft met het vrijmaken van middelen voor slechts twee jaar, terwijl de bibliotheek graag een toezegging voor een structurele financiering wil. Bibliotheekdirecteur Mirjam van den Bremen hoopt dat de gemeente open staat voor een afspraak die verder gaat dan twee jaar. Ze zegt daarover tegenover RTV Utrecht: ‘Om iets duurzaams neer te zetten, hebben wij een structurele investering van de gemeente nodig. Zo’n volwaardige innovatieve bibliotheekvoorziening gaat verder dan twee jaar. Wij willen niet starten zonder structurele financiering.’ Verantwoordelijk wethouder Yolan Koster ziet mogelijkheden door dingen te combineren. ‘We geven nu geld uit aan welzijn, maatschappelijke ondersteuning en aan de bibliotheek in kleine vorm zoals deze nu al op school bestaat. Als we die dingen slim combineren, is er meer mogelijk dan je zou denken,’ aldus Koster.
De nieuwe bibliotheekvoorziening had er in januari moeten zijn, maar er is nu afgesproken dat de komende maanden gebruikt zullen worden om te onderzoeken welke functies vallen te combineren, op welke plek dit het beste kan plaatsvinden, welke andere partners er aan mee willen doen et cetera. Aan het eind van dit kwartaal willen de gemeente, SWOM en Bibliotheek Groene Hart een overeenkomst hebben getekend, zo meldt RTV Utrecht. Op de vraag of er überhaupt nog wel een nieuwe bibliotheekvoorziening komt, antwoordt de gemeente: ‘We doen er alles aan om dat zo te laten zijn. Alle drie de partijen hebben uitgesproken dit met elkaar te willen realiseren en hier helemaal voor te gaan. We hopen op korte termijn te kunnen informeren dat we van start gaan.’
Tot november 2015 beschikten Montfoort en Linschoten nog over bibliotheekvestigingen, maar die moesten sluiten als gevolg van bezuinigingen, waarbij de subsidie werd afgebouwd van 250.000 euro in 2011 tot een jaarlijkse bijdrage van 45.000 euro (voor bibliotheken op school). In 2018 ontstonden er weer plannen om de bibliotheekvoorziening terug te brengen in de gemeente. Aanleiding was een evaluatie van de gevolgen van de sluiting van de bibliotheekvestigingen, waaruit onder andere bleek dat de lokale gemeenschappen een bibliotheek missen.
