Zaterdag 1 november start Nederlands grootste bibliotheekcampagne Heel Nederland Leest. Het doel is deze maand zoveel mogelijk mensen met elkaar te verbinden door samen Onder de paramariboom van Johan Fretz te lezen. Ruim 265.000 exemplaren worden deze maand gratis uitgedeeld aan bezoekers van de bibliotheek. Onder de paramariboom is gekozen omdat het op 25 november 2025 precies vijftig jaar geleden is dat Suriname onafhankelijk werd van Nederland.
De hele maand november kunnen lezers – in de bibliotheek én daarbuiten – met elkaar in gesprek gaan over hetzelfde boek. Dit jaar is dat Onder de paramariboom van Johan Fretz. Deze roman over afkomst, identiteit en familie verschijnt speciaal voor Heel Nederland Leest in een nieuwe vormgeving, ontworpen door Brian Elstak. Het boek is gratis verkrijgbaar in de bibliotheek, voor zowel leden als niet-leden.
Auteur Johan Fretz reist deze maand langs bibliotheken door het hele land om met lezers in gesprek te gaan over zijn boek. Bibliotheken spelen een belangrijke rol in de campagne, die erop gericht is zoveel mogelijk mensen met het boek in aanraking te brengen.
In totaal worden er vanaf 1 november ruim 265.000 exemplaren van Onder de paramariboom verspreid. Vanaf die dag start online lezerscommunity Hebban de Heel Nederland Leest Challenge – ‘de grootste samenleeschallenge van het jaar’ – in de Hebban-app alsook een online leesclub op het populaire Hebban-forum.
Onder de paramariboom is vanaf 1 november ook te lezen in de gratis Goed Verhaal-app; een app die speciaal is ontwikkeld om prettig te kunnen lezen op je telefoon. De Goed Verhaal-app is gemaakt door Immer en tot stand gekomen met financiering van het Nederlands Letterenfonds.
Honderden leesclubs in woonzorgcentra, wijkcentra en scholen
Ook dit jaar wordt het boek ook buiten de bibliotheek veelvuldig gelezen. Meer dan honderd samenleesgroepen in woonzorgcentra en wijkcentra doen mee; zij lezen én bespreken in november het boek van Fretz. Twintig van deze groepen geven extra aandacht aan het voorlezen van fragmenten uit het boek, voor juist diegenen die niet (meer) zelfstandig kunnen lezen. Hierna gaan de groepen in gesprek over wat de teksten bij hen oproepen. Op deze manier bereikt Heel Nederland Leest ook mensen die niet vanzelfsprekend in de bibliotheek komen.
Ook op scholen wordt in november volop gelezen. Dit jaar lezen minstens 26.000 leerlingen uit de bovenbouw van het voortgezet onderwijs Onder de paramariboom klassikaal. De titel van Heel De Klas Leest (voor de onderbouw van het voorgezet onderwijs en groep 7 & 8 van de basisschool) is dit jaar Soldaat Wojtek van Bibi Dumon Tak en wordt door meer dan 180.000 leerlingen gelezen.
Gekozen boek sluit aan bij 50 jaar onafhankelijkheid Suriname
Vanuit de gedachte dat lezen verbindt, sluit Heel Nederland Leest dit jaar aan bij de herdenking van vijftig jaar onafhankelijkheid van Suriname op 25 november. Deze herdenking biedt de gelegenheid om samen stil te staan bij onze gedeelde geschiedenis en de verhalen die daaruit zijn voortgekomen. Het gekozen boek Onder de paramariboom van Johan Fretz laat op persoonlijke en herkenbare wijze zien hoe afkomst en identiteit doorwerken in het heden en vormt zo een uitnodiging tot gesprek en ontmoeting in de hele maand november.
In samenwerking met NBD Biblion is dit jaar de leeslijst ‘Lezen en leren over Suriname’ aangeboden aan bibliotheken. De selectie biedt verdieping, inspiratie en is samengesteld met bijdragen van diverse schrijvers, denkers en makers met Surinaamse roots, onder wie Typhoon, Noraly Beyer, Johan Fretz, Raoul de Jong, Urvin Monte, Zindzi Zevenbergen, Stephan Alspeer en Valika Smeulders. Met de leeslijst kunnen bibliotheken de titels uit de lijst aan leden aanbieden zodat zij – naast Onder de paramariboom – meer kunnen lezen over hoe de historie van Suriname en Nederland met elkaar verweven zijn.
Naast het lezen van Onder de paramariboom kun je in november ook terecht bij Beeld & Geluid voor bijzondere activiteiten rond vijftig jaar Surinaamse onafhankelijkheid. Op 25 november viert Beeld & Geluid dit jubileum met het filmfestival Sranan Fri: een dag vol film, muziek en ontmoeting waarin de verhalen van Suriname centraal staan. Het festival vormt de feestelijke afsluiting van het project De Tijdlijn van Suriname, dat in samenwerking met het Nationaal Archief Suriname het gedeelde audiovisuele erfgoed zichtbaar maakt. Gratis kaarten voor het filmfestival zijn te reserveren via de website van Beeld & Geluid.
Voor het derde jaar wordt Heel Nederland Leest gepromoot in alle Zeeman-filialen van Nederland. Vanaf 1 november worden klanten met uitnodigende ansichtkaarten opgeroepen Onder de paramariboom gratis op te halen bij de bibliotheek en het boek mee te lezen.
Grootlettereditie en editie in makkelijke taal
Om iedereen mee te laten lezen zijn er ook dit jaar weer speciale uitgaven.
De grootlettereditie bevordert het lezen onder mensen met een visuele beperking en komt tot stand in samenwerking met Fonds XL en Vereniging Onbeperkt Lezen.
De editie in makkelijke taal is bedoeld voor iedereen die (nog) niet zo sterk is in lezen. Deze uitgave wordt gemaakt in samenwerking met Uitgeverij Eenvoudig Communiceren en is gefinancierd door Vereniging Onbeperkt Lezen en Fonds XL.
Bibliotheken bestelden 13.150 exemplaren van de editie in makkelijke taal, 1.290 meer dan vorig jaar, en 8.550 grootletteredities. Een geweldig resultaat voor de campagne Heel Nederland Leest.
Heel Nederland Leest
Heel Nederland Leest is een bibliotheekcampagne die zich richt op het samenbrengen van mensen door hetzelfde boek te lezen. Nancy Pearl werkte als bibliothecaris in Seattle en introduceerde daar in 1998 het concept ‘If All of Seattle Read the Same Book’, dat later werd omgedoopt tot “One Book, One City”. Haar idee was simpel, maar krachtig: als iedereen in een stad hetzelfde boek leest, kunnen mensen met elkaar in gesprek komen — over literatuur, maar ook over bredere maatschappelijke thema’s. Het leidde aantoonbaar tot sociale cohesie. De CPNB nam dit concept over in 2006 en paste het aan op de Nederlandse situatie.
