Onder aanvoering van de Leescoalitie roepen achttien onderwijs-, cultuur- en jeugdgezondheidsorganisaties de ministers van Onderwijs én Cultuur op om een ambitieus leesoffensief te starten. In een manifest dat zij gisteren (samen met twee symbolische noodklokken) aan ministers Slob en Van Engelshoven hebben aangeboden, vragen zij aandacht voor de urgentie van een meer gezamenlijk, samenhangend, actief en inclusief leesbeleid, waarin leesplezier een essentiële rol vervult.
De betrokken organisaties vinden dat er nu écht iets moet gebeuren om het aantal laaggeletterden in Nederland terug te dringen. Ongeveer 2,5 miljoen Nederlanders zijn niet leesvaardig genoeg om goed aan de samenleving deel te kunnen nemen. ‘Grote groepen kinderen kunnen niet goed meekomen op school en raken al vroeg op achterstand. In alle bevolkingsgroepen in Nederland neemt het vermogen om diep en geconcentreerd te lezen af. We bevinden ons op een glijdende schaal en alleen actief en stevig gefundeerd leesbeleid kan het tij keren,’ aldus de organisaties.
‘Een goede leesvaardigheid is een basisbehoefte voor iedereen en er zijn forse investeringen en daadkracht nodig om iedereen in Nederland op dit gebied gelijke kansen te bieden,’ zo roept de coalitie op. Er is sprake van veel goede bedoelingen, maatregelen, acties en websites om het lezen te bevorderen, maar wat ontbreekt is een gevoel van urgentie, samenhang in het leesbeleid en samenwerking bij de overheid en in het veld (tussen onderwijspartijen, jeugdgezondheids- en leesbevorderingsorganisaties). De coalitie vindt daarom dat er een duidelijker overkoepelende visie moet komen, waarin sprake is van meer samenwerking tussen onderwijs, cultuur en leesbevorderingsorganisaties. De organisaties spreken nadrukkelijk de politiek aan op haar verantwoordelijkheid om iedereen gelijke kansen te bieden, pleiten er daarom voor extra in te zetten op goed leesonderwijs en leesbevordering voor alle inwoners van Nederland en roepen de politiek op tot extra aandacht en middelen en extra daadkracht.
In het acht pagina’s tellende manifest (pdf) formuleert de Leescoalitie drie ambities:
1. Elke leerling verlaat school met voldoende leesniveau. Focus hierbij op groepen die het hardst achterblijven: jongens, leerlingen in het vmbo en mbo, jongeren met een migratieachtergrond. Zorg voor samenhangend beleid en extra investeringen in leesonderwijs, leesbevordering en bestrijding laaggeletterdheid en zorg voor politieke borging op rijks-, provinciaal en lokaal niveau.
2. Alle leraren en onderwijsassistenten zijn voldoende toegerust om goed en motiverend leesonderwijs te geven; pedagogisch medewerkers weten hoe ze leesbevorderend moeten werken. Leesvaardigheid én leesplezier staan hierbij centraal.
3. De kunst van het lezen is een zorg voor iedereen en behoeft structurele aandacht van het kabinet, de Kamer, regionale en lokale overheden, werkgevers, vakbonden en alle mensen die verantwoordelijkheden dragen voor anderen.
Om deze ambities te bereiken moet lezen een belangrijkere plaats in het onderwijs krijgen, zo vinden de betrokken organisaties, waarbij vooral het plezier in lezen centraal staat. Hiertoe moet iedere school, van po tot en met pabo, onder andere een rijke leesomgeving hebben en een goede schoolbibliotheek (of voorzien in een gevarieerd boekenaanbod door structurele samenwerking met de lokale bibliotheek). Verder dient iedere school en kinderopvanglocatie een leesbeleid te hebben, waarin tijd voor (voor)lezen de basis vormt, en geeft hier uitvoering aan. Daarnaast zou het belang van lezen nog hoger op de agenda van de pabo’s moeten komen en er moet extra aandacht komen voor laaggeletterde ouders door lessen in taal- en leesvaardigheid (volgens de SER is er een verdubbeling van het budget nodig voor een adequate aanpak van laaggeletterdheid bij volwassenen).
De Leescoalitie is een samenwerkingsverband tussen Stichting Lezen, Stichting CPNB, Stichting Lezen en Schrijven, Literatuurmuseum / Kinderboekenmuseum, de Koninklijke Bibliotheek, de Vereniging van Openbare Bibliotheken en het Nederlands Letterenfonds.
Het manifest wordt verder ondersteund door de PO-Raad, de VO-Raad, de Taalunie, de Schrijverscentrale, De Schoolschrijver, KNAW, SLO, Ouders & Onderwijs, LAKS, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en de SER.
Op de website tijdvooreenleesoffensief.nl kunnen mensen de oproep steunen.
