De persoonlijke bibliotheek van Samuel Beckett vertoeft tien jaar lang op de Universiteit Antwerpen. Onder leiding van Dirk Van Hulle en Mark Nixon wordt de volledige collectie bestudeerd en gedigitaliseerd. Bij de start van het project stelt de Universiteitsbibliotheek twintig werken tentoon.
Samuel Beckett (1906-1989) is zonder twijfel een van de belangrijkste schrijvers van de twintigste eeuw. In 1969 kreeg de auteur van het toneelstuk Wachten op Godot de Nobelprijs literatuur. Net als James Joyce emigreerde de in Ierland geboren schrijver naar Parijs. Hij schreef in twee talen, Frans en Engels, en hij was ook een gretige, meertalige lezer. Zijn bibliotheek bevat boeken in meer dan tien verschillende talen.
Tot begin 2023 stonden de boeken die Beckett naliet, nog in zijn appartement in Parijs. Zijn neef Edward Beckett, erfgenaam en hoofd van de Estate of Samuel Beckett, besloot om de boeken uit de persoonlijke bibliotheek te schenken aan de University of Reading (Verenigd Koninkrijk), waar ook de grootste collectie van Becketts manuscripten ter wereld bewaard wordt. Maar de 771 boeken maken eerst een tussenstop (van tien jaar) in Antwerpen.
Grote diversiteit aan werken
“De Universiteit Antwerpen en de University of Reading (prof. Mark Nixon) werken al meer dan vijftien jaar samen om de manuscripten van Beckett digitaal uit te geven”, vertelt prof. Dirk Van Hulle (Departement Letterkunde, UAntwerpen). “Tussen nu en 2033 zetten we onze expertise op het vlak van digitale teksteditie in om de boeken te digitaliseren en online toegankelijk te maken. Daarna zullen de boeken naar Reading getransporteerd worden, waar ze permanent zullen worden bewaard.”
Becketts boeken bevatten een schat aan informatie. Van linksaf: rector Herman Van Goethem, prof. Dirk Van Hulle en prof. Mark Nixon. (Tekst loopt door onder de foto)
De collectie omvat een grote diversiteit aan werken. Van Hulle: “Het gaat om de boeken die Beckett als student las, maar ook om referentiewerken zoals zijn exemplaar van de Encyclopaedia Britannica en tientallen woordenboeken. Heel veel boeken kreeg hij toegestuurd door collega-schrijvers, zoals Adorno, Arrabal, Cioran, Derrida en Pinter. Op de titelpagina staat vaak een opdracht aan Beckett.”
Aantekeningen in de marge
De boeken zijn een schat aan informatie voor het onderzoek naar Beckett en intertekstualiteit. Ze geven een gedetailleerd beeld van de impact van schrijvers als Dante, Shakespeare en Milton, maar ook van de manier waarop Beckett materiaal uit bronteksten in zijn eigen oeuvre verwerkte. Ook razend interessant zijn de aantekeningen die de auteur in de marge maakte. De Antwerpse onderzoekers digitaliseren ook die zogeheten marginalia.
De collectie van Samuel Beckett bevat een grote variëteit aan items. Zo is er onder meer een boodschappenlijstje en zijn er talrijke aantekeningen die hij maakte. (Tekst loopt door onder de foto).
Dit is de eerste keer dat er van een buitenlandse topauteur zoveel materiaal naar de Antwerpse Universiteitsbibliotheek komt. Ter gelegenheid van die bijzondere gebeurtenis organiseert de bib een tentoonstelling met twintig boeken uit de bibliotheek van Beckett. Niet toevallig twintig: de eengemaakte Universiteit Antwerpen bestaat twintig jaar.
Expo als voorproefje
“Deze kleine expo is een voorproefje”, zegt hoofdbibliothecaris Rik Van Daele. “In 2026, ter gelegenheid van de 120ste verjaardag van Beckett, organiseert UAntwerpen een internationale conferentie, met een tentoonstelling van Becketts bibliotheek. Dan zal ook de digitale bibliotheek van Beckett voorgesteld worden.” Meer informatie is HIER te vinden.
De collectie van Beckett in cijfers
771: aantal items.
1713: oudste werk in de verzameling.
11: aantal talen.
272: aantal boeken met een inscriptie, ofwel van Beckett, ofwel aan Beckett, ofwel van een vorige eigenaar.
10: aantal jaar in bewaring bij Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Antwerpen.
20: aantal jaar onderzoeksexpertise aan UAntwerpen rond Beckett bij het onderzoeksteam van Dirk Van Hulle.
142: aantal boeken met leessporen.
10: aantal boeken met boekenleggers, zoals postkaarten, krantenknipsels, boodschappenlijstjes, tramkaartjes.
