Tekst: Els Rademaker-Vos, gepensioneerd (leidinggevend) bibliothecaris bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst en tot 2006 consulent voortgezet onderwijs. Vanaf 2017 geeft zij colleges over nepnieuws voor de BMO. Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
Onlangs las ik diverse krantenartikelen over bibliotheken. Ook naar aanleiding van het toekennen van de SPUK-regeling. En wat mij opviel was de teneur van die stukken. De bibliotheek spreidde zijn vleugels uit en O ja… je kon hier ook boeken lenen. Eerlijk gezegd vond ik dat wel merkwaardig. Een bibliotheek is dacht ik toch altijd een plek waar je boeken kunt lenen. En nu zou dat ineens iets aparts zijn?
Dat is trouwens wel iets wat mij regelmatig opvalt. Dat de bibliotheekbranche zijn eigen opdracht, stiel, of hoe je het ook noemen wilt wat in een hoek schuift. Alsof het is iets waar je je voor moet schamen. Het bibliotheekwezen krijgt eindelijk meer geld en dan moeten er ook klanten komen want anders weet je niet wat er gaat gebeuren. Er zouden maar zo weer nieuwe bezuinigingen kunnen worden bedacht. En met het nieuwe kabinet in wording weet je het maar nooit. Dus moeten er klanten worden aangetrokken.
Ik vind het aan de ene kant begrijpelijk en aan de andere kant weer niet. We herinneren ons allemaal 5 december 2023, de verjaardag van Sint Nicolaas. (Even een leuk weetje: Sint Nicolaas komt uit Turkije en hij is jarig op 6 december). Toen kwam er het ontstellende PISA-onderzoek uit waaruit bleek dat Nederlandse kinderen weer slechter geletterd zijn. Er moet dus vol worden ingezet op lezen. Ja en hoe doe je dat: door het onderwijs volop te laten inzetten op lezen en boeken en natuurlijk de PABO studenten daarin te scholen. En wat ook belangrijk is: schoolbibliotheken. En daar zit het probleem. Onlangs kwam een rapport uit over mediatheken in het voortgezet onderwijs en dat ziet er niet best uit. Die ervaring had ik ook. Directies zien niet het belang er van in. En als er schoolbibliotheken zijn dan werkt daar lang niet altijd deskundig personeel. Dat kunnen we ons als bibliotheekbranche ook aantrekken. Want de opleiding is verwaarloosd, opgeheven. En wordt nu wel gedacht over iets nieuws. En dat is echt moeilijk omdat het vak ook verandert door de voortschrijdende automatisering. Maar niets is onmogelijk. Als er maar wel grote aandacht is voor kennis. En de bibliothecarissen kunnen strijden voor het belang en het nut van lezen.
Zo las ik een tijdje geleden een artikel waarin een Iraniër vertelde over de tijd waarin Ruhollah Khomeini aan het bewind kwam in Iran. (1979-1989) en alles werd verboden. Gelukkig hadden de ouders van de geïnterviewde een mooie boekenverzameling. En zo kon hij zich toch oriënteren op de wereld, zijn kennis vergroten en ook zijn noodgedwongen thuis wonen goed besteden. Het was zogezegd geen verloren thuis. En dat heb ik zelf ook meegemaakt toen ik ernstig ziek werd. Een half jaar geleden. Ook dankzij mijn boeken heb ik, raar gezegd, een mooie tijd gehad.
Lezen is dus heel belangrijk. Niet iets om lacherig over te doen. Niet denken: het is niet meer van deze tijd. En dat moeten we als bibliotheekbranche ook uitstralen. Samenwerken met andere organisaties is uitstekend, En de Bibliotheekwet geeft daar ook handvaten voor. Wij staan op de bres voor het boek.
