Tekst: Els Rademaker-Vos, gepensioneerd (leidinggevend) bibliothecaris bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst en tot 2006 consulent voortgezet onderwijs. Vanaf 2017 geeft zij colleges over nepnieuws voor de BMO. Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
Dat was wat: de val van het kabinet Rutte IV. Misschien toch nog onverwacht. In ieder geval het moment waarop het gebeurde. Zeker ook de mededeling van Rutte dat hij niet meer terugkeert in de politiek. En dan komen de bespiegelingen over de kabinetten Rutte. Er is heel veel bezuinigd. Vooral de bezuinigingen op kunst en cultuur. Op muziek bijvoorbeeld: het opheffen van stedelijke muziekscholen. Opheffen van orkesten enz. En voor onze branche: de bezuinigingen op bibliotheken met als gevolg het opheffen van bibliotheken en het ontslag van deskundig personeel. En in het kielzog hiervan is de HBO-opleiding tot bibliothecaris ook gestopt.
Toen kwam kabinet Rutte IV. En tot ons aller verbazing kwam er een staatssecretaris, mevrouw Uslu, die het belang van de bibliotheken onderstreepte. Dat was een verademing na zoveel jaar vechten om vestigingen open te houden. Zij noemt de bibliotheken ‘kathedralen van kennis. Plekken waar je je kunt laven aan belangrijke, interessante boeken.’ En zij verbeterde de Bibliotheekwet, en zorgde voor nieuw geld.
Maar was iedereen zo enthousiast? Ik las dat de bibliotheek Utrecht in een hard gesprek moest voeren met de gemeente om het opheffen van een aantal filialen tegen te houden. Dat is voorlopig wel gelukt, maar of dat zo blijft, is nog maar de vraag. Hieronder een voorbeeld van op handen zijnde bezuinigingen:
•Het college van de gemeente Olst/Wijhe heeft een voorstel gedaan aan de gemeenteraad om in plaats van een volwaardige bibliotheek in Wijhe, daar een servicepunt te openen. Nota bene heeft Wijhe in het verleden altijd een volwaardige bibliotheek gehad. De raad was fel tegen het plan. Gevolg: er moet een volwaardige bibliotheek komen maar of die er daadwerkelijk komt hangt af van of er volgend jaar wel voldoende geld beschikbaar is. De Stentor van 19 juni had de veelzeggende kop: Maar liefst 17 procent inwoners laaggeletterd, toch wil gemeente geen volwaardige bibliotheek in Wijhe.
Burgemeester Jan van Zanen van Den Haag nam in juni jl. afscheid als voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). In een interview in de NRC van 12 juni zei hij dat het kabinet drie miljard euro uit het gemeentefonds wil halen. En dat betekent dat er weer diverse gemeenten zijn die zeggen dan o.a. te zullen bezuinigen op de bibliotheken.
Ja, zo schieten we niet op! En dan te bedenken dat de kranten vol staan met artikelen over laaggeletterde leerlingen die van school komen. Dat er te weinig gelezen wordt is duidelijk. Iets dat ook schadelijk is voor je eigen ontwikkeling. En die laaggeletterdheid zie je ook terug bij het Informatieloket Digitale Overheid. Waar onlangs de honderdduizendste vraag is gesteld. Mensen vinden de taal van de overheid veel te lastig. En dan gaan we weer bibliotheken opheffen? Waar ook veel gedaan wordt aan leesbevordering. In dit licht bezien komt de val van Rutte IV niet op een gunstig moment. Onze staatssecretaris is nu demissionair. En ze blijft zich inzetten heeft ze gezegd. Dat is heel fijn als bijvoorbeeld de SPUK regeling verder moet worden ingezet. Maar dan? Na de verkiezingen? Zal haar partij D’66 nog wel in een kabinet komen? De tekenen zijn nu niet gunstig. En als er een nieuw kabinet komt is het ook maar de vraag of haar post nog bestaat. Want daar kan mee geschoven worden. En wie komt er allemaal te zitten in Den Haag? Wordt Uslu’s belangrijke beleid voortgezet? Ik vind het allemaal heel moeilijk. Dus dat betekent: spannende verkiezingen op 22 november. In ieder geval ben ik niet de enige die zich zorgen maakt: Trouw had op 14 juli een artikel met als kop: Cultuursector maakt zich zorgen na de val kabinet-Rutte IV. Wordt vervolgd.
