De Onderwijsinspectie constateert in De Staat van het Onderwijs 2024 (download onder dit artikel) dat steeds meer leerlingen in het funderend onderwijs de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap niet goed beheersen. 20% van de basis- en vo-scholen heeft van de inspectie het oordeel ‘onvoldoende’ gekregen. Volgens Stichting Lezen is het zaak om samen met het onderwijs, de bibliotheken en de leesbevorderingsorganisaties in te zetten op een effectieve leesaanpak.
Staat van het Onderwijs 2024
Het leesonderwijs in Nederland is op dit moment onvoldoende effectief. De Onderwijsinspectie constateert dat de verschillen tussen scholen groeien. De ene school slaagt erin alle leerlingen het streefniveau voor taal en rekenen te laten halen, terwijl dit op de andere school bij minder dan de helft lukt. De inspectie ziet genoeg positieve praktijken en voorbeelden, maar scholen nemen deze te weinig van elkaar over. Het potentieel waarbij de minder presterende scholen leren van de voorlopers, blijft hierdoor onbenut.
Stelselmatig samenwerken aan een rijke leesomgeving
Veel Nederlandse leerlingen hebben vooral moeite met de hogere leesvaardigheidsniveaus, zoals het integreren van de tekst met hun eigen achtergrondkennis. Het organiseren van leesonderwijs rond thema’s uit de zaakvakken, zoals wereldoriëntatie en wetenschap en techniek, en het gebruiken van rijke teksten, kan hier verandering in brengen.
Gerlien van Dalen, directeur-bestuurder Stichting Lezen en voorzitter van de Leescoalitie: “We zien dat er in het onderwijs steeds meer behoefte is aan een effectieve aanpak. We zetten in op het verspreiden van onze kennis hierover, bijvoorbeeld via lezeninhetpo.nl en vandaag op ons landelijke congres Lezen Centraal, volledig in het teken van effectief leesonderwijs. En we ontwikkelen samen met Education Lab en Hogeschool Windesheim de Bibliotheek op school plus, een interventie voor geïntegreerd lees- en zaakvakonderwijs met veel aandacht voor leesbevordering. We streven ernaar de daling in leesvaardigheid op termijn zo weer om te kunnen buigen in een stijging.”
Effectief leesonderwijs en de Bibliotheek op school
Om de basisvaardigheden te verbeteren investeert het ministerie van OCW via het Masterplan basisvaardigheden in het onderwijs en in een rijke leesomgeving. Stichting Lezen kan in samenwerking met lokale bibliotheken BoekStart en de Bibliotheek op school flink uitbreiden. Daarmee krijgen kinderopvanginstellingen en scholen in alle leeftijdsgroepen expertise en een actueel en breed boekenaanbod vanuit de bibliotheek. De Bibliotheek op school plus, waaraan honderd basisscholen met een achterstandsscore gaan meedoen, komt ook vanuit deze Impulsregeling.
Over De Staat van het Onderwijs
Jaarlijks brengt de Inspectie van het Onderwijs haar rapport De Staat van het Onderwijs uit. Hierin brengt de inspectie feiten en cijfers bijeen, toont meerjarige ontwikkelingen en resultaten en signaleert verbanden en oorzaken. De Staat van het Onderwijs 2024 is gepubliceerd op 17 april 2024.
Over de Leescoalitie
De Leescoalitie bestaat uit tien coalitiegenoten: Stichting Lezen (voorzitter), KB, de nationale bibliotheek, Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Vereniging van Openbare Bibliotheken, Nederlands Letterenfonds, Literatuurmuseum/ Kinderboekenmuseum, de Taalunie, Stichting Lezen en Schrijven, De Schoolschrijver en De Schrijverscentrale. Gezamenlijk streven deze partijen ernaar dat elk kind met een adequaat leesniveau van school komt en dat alle volwassenen geletterd zijn of minstens daarnaar op weg zijn.
Onderwijsinspectie: Dalende leesvaardigheid en groeiende verschillen tussen scholen reden tot grote zorg
