Het programma van het congres Bibliotheken en musea: samenwerking loont is bekend.
Hieronder vindt u de tekst. Nog niet aangemeld? Dat kan HIER.
| TIJD | WAT | WIE | WAAR |
| 10.00-10.30 | Inloop met koffie/thee | ||
| 10.30-10.40 | Introductie | •Menno Goosen (Hoofdredacteur Bibliotheekblad) •Pascal Arts (directeur-bestuurder Cultuurhistorisch centrum ‘De Tiid’) •Rixt Heegsma (directeur-bestuurder Bibliotheken Mar en Fean) | Auditorium |
| 10.40-10.45 | Welkom, mededelingen | •Evi Savelkouls, dagvoorzitter | Auditorium |
| 10.45-11.10 | Keynote: De bezoeker van Culturele Erfgoedinstellingen | •Frank Huysmans, hoogleraar Informatiesamenleving (Universiteit van Amsterdam) | Auditorium |
Musea en (openbare) bibliotheken worden doorgaans samen met archiefinstellingen en galeries gerekend tot de culturele erfgoedinstellingen (‘GLAM’: galleries, libraries, archives, museums). Je zou dan ook verwachten dat museumbezoekers ook bibliotheekbezoekers zijn en vice versa. In deze presentatie gaat Frank Huysmans aan de hand van langlopend onderzoek (LISS-panel 2015-2022, jaarlijks) na in hoeverre dat zo is, en welke publieksgroepen (man/vrouw, jong/oud, praktisch/theoretisch opgeleid, stad/regio) hierin voorlopen. Ook laat hij zien in welke andere culturele uitingen (o.a. boeken en lezen) museum- en bibliotheekbezoekers geïnteresseerd zijn, en in hoeverre de corona-lockdowns een blijvend effect op hun cultuurbezoek gaan hebben. | |||
| 11.10-11.20 | Muzikaal intermezzo | ||
| 11.20-11.45 | Keynote: Op zoek naar culturele multifunctionele organisaties | •Nancy Blaker, senior onderzoeker bij Atlas Research | Auditorium |
| In 2022 voerde Nancy Blaker met Atlas Research-collega’s Nadine van den Berg en Joran Veldkamp een aantal onderzoeken uit (in opdracht van Cultuurconnectie en de Koninklijke Bibliotheek) naar het fenomeen culturele multifunctionele organisaties (MFO’s), ofwel gecombineerde instellingen. In de afgelopen jaren komt het steeds vaker voor dat culturele organisaties fuseren. Vaak gebeurt dit eerst bestuurlijk, maar later ook juridisch, waardoor ze echt formeel één nieuwe organisatie vormen. Omdat er geen overzicht bestond van hoeveel en waar dergelijke organisaties gevestigd zijn in Nederland, bracht Atlas Research deze in opdracht van Cultuurconnectie in kaart. Tijdens deze presentatie krijgt u een overzicht van de belangrijkste bevindingen uit dit onderzoek, met inzichten in de huidige situatie en wat we kunnen verwachten voor de toekomst. Verder besteden we aandacht aan een knelpunt in multifunctionele organisaties, namelijk het bijhouden en rapporteren van gegevens over bijvoorbeeld personeel, financiën en bezoekers. | |||
| 11.45-12.10 | Keynote: Een eerlijke terugblik | Carin Reinders, directeur-bestuurder CODA | Auditorium |
Toen twintig jaar geleden door het gemeentebestuur van Apeldoorn besloten werd CODA als nieuwe organisatie geboren te laten worden, was een juridische fusie tussen het gemeentelijk archief, de openbare bibliotheek, het VanReekum Museum voor moderne kunst en historisch Museum Marialust nog volstrekt nieuw en zeer onorthodox in Nederland. VNG en IPO waren zeer verontrust over met name het privatiseren van de archiefbewaarplaats, een wettelijke taak voor gemeenten. Hoe is die zoektocht naar synergie verlopen? Een eerlijke terugblik. De titel van dit congres: Samenwerking loont heeft inmiddels een uitroepteken gekregen, maar hoe weerbarstig is de praktijk? Hoe is dat in Apeldoorn verlopen en hoe zijn de andere MFO’s in Gelderland, in Nederland van start gegaan en maken zij en wij het verschil en voor wie? En hoe moeilijk heeft de brancheorganisatie het ermee dat het landschap veranderd is? Prikkelend en provocerend, ook omdat we onszelf zeker ook niet te serieus moeten nemen. | |||
| 12.10-12.20 | Muzikaal intermezzo | Auditorium | |
| 12.20-12.30 | PechaKucha: Musea in de 21e eeuw | Pascal Arts, directeur-bestuurder Cultuur Historisch Centrum De Tiid | Auditorium |
| Musea in de 21e eeuw: hoe houdt een museum zich staande in een steeds meer gepolariseerde samenleving en welk narratief vertel je aan het publiek? Hoe ga je als museum om met steeds diverser wordende bezoekersgroepen, hoe kun je collectie inzetten om deze groepen aan elkaar te verbinden en hoe werk je samen met andere erfgoedpartijen in dit proces? | |||
| 12.30-12.35 | Toelichting middagprogramma | Evi Savelkouls, dagvoorzitter | Auditorium |
| 12.35-13.15 | Lunchpauze | Tijdens de lunchpauze kunt u de stands bezoeken van: Biebcloud, Olifantenpaadje, Public Roam en Roldorent | Horeca (lopend buffet) |
| 13.15-14.00 | deelsessie 1 – A Samenwerking loont! Het Gelders perspectief. | Rijnbrink: Georges Elissen, Elisabeth Rullens en Jelle van de Graaf | Auditorium |
| De trend is onmiskenbaar en onomkeerbaar: steeds meer bibliotheken zitten in multifunctionele organisaties door de samenwerking onder één dak met cultuureducatie, erfgoed, museum, theater etc. Gelderland vertolkt sinds jaren al een voorlopersrol in deze ontwikkeling van robuuste, innovatieve instellingen zoals Rozet, CODA, Cultura Ede en Kunstwerk! Liemers. Maar wat betekent deze ontwikkeling nou voor een POI zoals Rijnbrink? Hoe ga je van POI voor bibliotheken naar een POI voor MFO’s en bibliotheken? In onze presentatie nemen we de aanwezigen mee naar hoe we hier in Gelderland mee aan de slag gaan aan de hand van een aantal best practices, samenwerkingen en projecten. | |||
| 13.15-14.00 | deelsessie 1 – B OBA en Amsterdam Museum | OBA en Amsterdam Museum: Gonca Yalçıner, Justin Waerts en Elif Uzun | Gisbert Japiks zaal |
| Collecting the City; A work in progress – Gonca YalçınerOp basis van ruim tien jaar aan ervaring wil het Amsterdam Museum bijdragen aan de ontwikkeling van een praktische methode rondom co-creatie. Hiervoor is een publicatie uitgebracht met de titel Collecting the City; A work in progress. De publicatie is een eerste stap naar een gemeenschappelijke taal en tool omtrent co-creatie voor en met partnermusea en andere culturele instellingen. Het museum kiest daarbij nadrukkelijk voor een meerstemmige benadering. Iedere partner en bewoner verschilt en dus verschilt elke werkwijze. Toch vertrekken alle projecten vanuit dezelfde vier kernwaarden, die samen de methode van co-creatie van het Amsterdam Museum omvatten. Het Huis van alle Talen – Culturele Programmering – Elif Uzun en Justin WaertsHet Huis van alle Talen verlaagt de drempel van de OBA voor álle Amsterdammers die zich (nog) niet herkennen in het collectie- en programma aanbod. De OBA is er voor alle Amsterdammers en streeft er daarom naar om zoveel mogelijk talen die Amsterdam rijk is terug te laten komen via het Huis van alle Talen. De OBA gaat daarom samenwerkingen aan met (culturele) partners die bewezen organisatorische kwaliteiten hebben en het vermogen om hun eigen achterban te bereiken en te activeren. Zij beschikken over een grote mate van kennis en expertise over cultuur, gemeenschap en taal wat een grote aanvulling is op het bestaande aanbod van de OBA.Samenwerking AM – OBAZowel het Amsterdam Museum als de OBA zoeken de co-creatie op met partners en instellingen in de stad om zo een nog diverser en inclusiever publiek te bereiken. Beide instellingen zoeken de meerstemmigheid op zodat het aanbod altijd gericht is op de behoefte van de omgeving: de stad Amsterdam. Elke werkwijze verschilt daardoor en vraagt om maatwerk. Tijdens de workshop zullen beide organisaties hun eigen werkwijze toelichten en de samenwerking benadrukken.Tijdens de workshop zal de toolkit van de publicatie stapsgewijs doorlopen worden. De vier kernwaarden en de co-creatie zal behandeld worden. Na afloop ontvangen de deelnemers de publicatie digitaal. | |||
| 13.15-14.00 | deelsessie 1 – C Brons voor Reigersborg Hoogkarspel | Westfriese Bibliotheken: Lisa Croese | Titus Brandsma zaal |
Dit project was gericht op het gebied (de akkers) waar in 2019/2020 archeologische opgravingswerkzaamheden hebben plaatsgevonden: de nieuwbouwwijk Reigersborg-Zuid V aan de Streekweg in Hoogkarspel in West-Friesland. Terwijl in Reigersborg hard werd gebouwd aan de toekomstige woonwijk, stuiten bouwvakkers op deze bijzondere schatten uit het verre verleden. Archeologen graven ze zorgvuldig uit de grond en doen onderzoek. De opgravingen die gedaan zijn, gebruikten we in dit project als bronmateriaal voor het maken van cultuur. Het project bestond uit een schrijfwedstrijd, workshops en randprogrammering. Via deze activiteiten lieten we kinderen kennismaken met archeologie en met regionale vondsten. Kinderen beleefden zo de verhalen uit het verleden verbonden aan Hoogkarspel. De opgegraven verhalen luister je nu terug in deze podcastserie. De verhalen zijn geschreven door Linda Dielemans en ingesproken door Jeroen C. Molenaar. | |||
| 5 minuten wisseltijd | |||
| 14.05-14.40 | Deelsessie 2 – A Verhalenwerf en museale collectie gemeente Hoogeveen | Bibliotheek Hoogeveen: Raquel García-van der Walle en Jannie ten Hove | Auditorium |
| Van, door en voor Hoogeveners. De Bibliotheek Hoogeveen beheert de museale collectie van de gemeente en faciliteert de Hoogeveners met het concept van de Verhalenwerf. Wat gaat er goed en waar zitten de aandachtspunten?Jannie ten Hove (projectontwikkelaar Verhalenwerf)) vertelt over de aanleiding, de samenwerkingmet de lokale organisaties en de sterktes en zwaktes ervan. Raquel García-van der Walle (directeur-bestuurder) zet uiteen hoe de Of/By/For All-werkwijze van participatie werkt en zij vertelt over de innovaties binnen de bibliotheek. In een centraal vraaggesprek is ook een vrijwilliger betrokken om te vertellen over zijn ervaringen met de werkwijze. | |||
| 14.05-14.40 | Deelsessie 2 – B Van badhuis tot multifunctionele culturele accommodatie | Rozet: Jenny Doest | Raadszaal |
| Ieder mens leert anders. De één met het hoofd, de ander met het hart, de volgende met de handen. Bij Rozet wordt informeel en non-formeel geleerd met taal, kunst en erfgoed. Dat geeft ontwikkelmogelijkheden voor iedereen. Multifunctionele organisaties bestaan al heel lang. Toen in de 2e eeuw na Christus de leeszaal werd toegevoegd aan het badhuis, leidde dit onmiddellijk tot een enorme verbreding en grotere verspreiding van de leescultuur. ‘Verandering is de enige constante’, wist Heraclitus 2.500 jaar geleden al. Dat is anno 2023 meer dan ooit aan de orde. Door verschillende functies in één organisatie samen te voegen zijn er meer mogelijkheden om sneller en beter te reageren op die veranderingen De combinatie van disciplines geeft wrijving, energie, creativiteit, complexiteiten en een hoop gedoe. Het publiek geniet des te meer en merkt hier zo min mogelijk van. De systemen en overheden zijn nog steeds niet gericht en ingericht op multifunctionele organisaties, ondanks het lange bestaan van het fenomeen. Het lijkt mij leuk om met u te onderzoeken wat we vanuit verschillende perspectieven van elkaar kunnen leren. Om vervolgens samen een stap te zetten om de verbreding en verspreiding van cultuur door multifunctionele organisaties naar een volgend niveau in Nederland te tillen. | |||
| 14.05-14.40 | Deelsessie 2 – CErfgoedlessen ‘Oegstgeest in de middeleeuwen’ | Bibliotheek Bollenstreek: Roxanne Heemskerk | Titus Brandsma zaal |
| Tijdens een 3 jaar durend project hebben de Cultuureducatiegroep en Bibliotheek Bollenstreek een doorgaande leerlijn gemaakt voor de basisschoolkinderen in Oegstgeest. De lessen gaan over erfgoededucatie en behandelen de lokale erfgoedlocaties die Oegstgeest rijk is. De lessen zijn gemaakt met o.a. het platform Bibendo, een platform opgezet door de NBD Biblion om bibliotheken serious games te laten ontwikkelen. De opdracht kwam vanuit de gemeente en is daarna nog extra gesubsidieerd door het Fonds van Cultuurparticipatie. Tijdens deze presentatie vertelt programmamaker jeugd Roxanne Heemskerk over het project en de samenwerkingspartners die betrokken waren bij de succesvolle lessenreeks. | |||
| 14.05-14.40 | Deelsessie 2 – D. Project Leen een Fries | FERS: Thillie Bremer en Peter Reen | Gisbert Japiks zaal |
| Met Leen een Fries delen we kennis van Friese inwoners. Hiermee willen we door middel van laagdrempelige ontmoetingen meer begrip voor elkaar creëren, vanuit ieders persoonlijke verhaal. Bovendien vinden we het belangrijk om de kennis van Friese inwoners over te dragen. Met podcasts, artikelen en programma bij bibliotheken, festivals en musea. Zo blijven de verhalen die nu worden verteld voor altijd bewaard. Tijdens deze workshop vertellen projectleiders Thillie Bremer en Peter Reen over hoe ze Leen een Fries hebben ingericht, waarbij actieve samenwerkingen met bibliotheken, festivals en musea centraal staan. Via een presentatie laten we drie voorbeelden zien van hoe die samenwerkingen eruit hebben gezien en wat voor programma daaruit is voortgekomen. Soms komt zo’n samenwerking voort uit ons netwerk, soms sluit deze aan bij een thema waar Leen een Fries mee werkt. | |||
| 14.45-15.00 | koffiepauze | Atrium | |
| 15.00-15.40 | deelsessie 3 – A Liefde voor de Bibliotheek | Mira Feticu | Auditorium |
Mira houdt van de Nederlandse taal, ze houdt van boeken, en ze houdt van bibliotheken. Ze heeft een op maat gemaakte voorstelling – voor een breed publiek – gemaakt over bibliotheken waarin ze kwistig en vrolijk haar kennis deelt met de lezende luisteraars. Zoals ze zelf zegt: ‘Tijdens mijn voorstelling vertel ik u verhalen over bijzondere bibliothecarissen, die de bibliotheekwereld veranderd hebben: Callimachus, Panizzi, Hypatia. Maar ook verhalen over de eerste bibliotheken van de wereld, de bibliotheekbus en bekende schandalen in beroemde bibliotheken. Verhalen over libricide, het vernietigen van het boek, en over de eerste mens die in stilte las, Ambrosius van Milaan.’ | |||
| 15.00-15.40 | Deelsessie 3 -B Bibliotheken Mar en Fean als Mienskipsbibliotheek | Bibliotheken Mar&Fean: Rixt Heegsma | Raadszaal |
Bibliotheken Mar en Fean ontwikkelt zich stap voor stap tot een Mienskipsbibliotheek. Een bibliotheek met een brede maatschappelijke functie die aansluit bij de ambities van onze gemeenten op het gebied van brede welvaart en global goals. Een bibliotheek die de grote doelen van brede welvaart samenbrengt en concreet maakt. Door groot te denken én lokaal te doen. Met én in de gemeenschap. We zijn al volop bezig om dat werkelijkheid te maken, en bouwen samen met hen aan een wereld waarin mensen nieuwe mogelijkheden ontdekken en kunnen benutten, met tegenslagen kunnen omgaan, mee kunnen doen en grip op hun leven ervaren. Waarin ze zich op een nieuwe manier met elkaar én met de gemeenschap verbinden om zo met meer begrip te kunnen samenleven. We willen gemeenschappen en mensen sterker en gelukkiger maken. Door kansen te bieden en ongelijkheid tegen te gaan. Dat is onze missie. In deze workshop gaat Rixt Heegsma, directeur-bestuurder van Bibliotheken Mar en Fean met u in gesprek over wat dit voor een bibliotheek betekent in je dienstverlening, werkwijze en samenwerking als je midden in de ‘mienskip’/samenleving wilt staan. Ze gaat daarbij in op participatief ontwerpen met deelnemers en doelgroepen, het thema democratie en anders leren denken – niet vanuit het instituut bibliotheek – maar juist vanuit de behoefte van inwoners en communities in onze maatschappelijke opgaven. | |||
| 15.00-15.40 | deelsessie 3 – C 3-C | De Bibliotheek LocHal en Stadsmuseum Tilburg: Tamira Waszink | Gisbert Japiks zaal |
Wil jij ook meer verbindingen maken met culturele erfgoedpartijen in jouw stad of dorp? Onderzoek je eigen netwerk en de maatschappelijke thema’s die er bij jou spelen tijdens deze workshop van Het TijdLab Tilburg. Tamira Waszink werkt bij het Stadsmuseum Tilburg en de Bibliotheek Midden-Brabant. Tijdens de workshop vertelt ze iets over haar werk als programmamaker voor beide organisaties aan de hand van een aantal sprekende voorbeelden. Daarna ga je zelf aan de slag met thema’s die voor je eigen organisatie of locatie relevant zijn. | |||
| 5 minuten wisseltijd | |||
| 15.45-16.05 | Paneldiscussie: Uitdagingen en oplossingen bij culturele multifunctionele organisaties | Pascal Arts/Rixt Heegsma/Jenny Doest/ Evi Savelkouls | Auditorium |
| 16.05-16.10 | Column | Mira Feticu | Auditorium |
| 16.10-16.15 | Afsluiting | Evi Savelkouls | Auditorium |
| 16.15-17.30 | Borrel | Atrium | |
