Vanaf september zal Bibliotheekblad maandelijks aandacht besteden aan het Hebban Boek van de Maand. Hebban.nl werd opgericht in 2014 en groeide in korte tijd uit tot de populairste boekensite en grootste lezerscommunity van Nederland en Vlaanderen met bijna dan 300.000 leden. Hebban maakt sinds 2021 deel uit van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek.
‘Wondermond’ van Anne-Gine Goemans is door de Hebban Crew gekozen tot het Hebban Boek van de Maand in september. De auteur creëert een heel eigen setting en sfeer, waarin het verleden en heden van het Friese dorpje Wondermond in elkaar overlopen. Levensechte personages en intergenerationeel trauma maken dit een roman die je niet snel vergeet.
‘Een boek waarover gepraat kan worden, met personages die je nog heel lang bijblijven.’ – Sander
Auteur Anne-Gine Goemans schreef in de afgelopen zeventien jaar vijf romans, maar haar nieuwste boek Wondermond was voor het hele Hebban Boek van de Maand-panel de eerste keer dat ze iets van haar oppakten. ‘Ik ken Goemans vooral van haar in 2015 verschenen roman Honolulu King, vertelt Debbie. ‘Hebban bestond toen net een jaar en deze roman bestormde de toplijstjes.’ Op datzelfde moment werkte Anouk nog in de boekhandel: ‘Het was ontzettend populair,’ vertelt ook zij. Dat schiep toch wel een aantal verwachtingen. Suzette daarentegen ging het boek blind in, zonder zelfs de achterflap te hebben gelezen. ‘Het maakte dat ik extra verrast was door dit boek.’
Goemans werd voor het verhaal geïnspireerd door een werkelijke scheepsramp in het Friese Moddergat eind negentiende eeuw, en welk effect dat heeft gehad op de vrouwen en kinderen die achterbleven. ‘Door steeds van verleden naar heden heen en weer te springen, zet de auteur heel duidelijk neer hoe die ramp ook effect heeft op alle generaties die erna komen,’ vertelt Suzette. Hoewel de achterflap van Wondermond focust op de jongen Boye, zit de scheepsramp door elke laag van het verhaal verweven. ‘De vrouwen uit Boyes familie zijn heel realistisch neergezet. Ze zijn allemaal verschillend, maar het is heel duidelijk wat hun motivatie is voor de keuzes die ze maken en de dingen die ze doen.’
Dat maakt Goemans goed duidelijk in haar proloog, die binnenkomt als een stevige kaakslag van een Wondermondse havenwerker. ‘De achterflap gaf me een heel ander idee dan de rauwe, onrechtvaardige werkelijkheid van de proloog over Nanna in 1906,’ vertelt Martijn. ‘De scène met de dominee vergeet je niet heel snel,’ zegt ook Debbie. ‘Goemans zet hier meteen het lot, maar ook de kracht van vrouwen neer.’ Na de proloog spring je naar het heden en het contrast met de rijke, verwende Boye kan haast niet groter zijn. ‘Het is direct duidelijk dat Boye het flink voor de kiezen gaat krijgen en dat gunde ik hem van harte,’ zegt Martijn.
‘Wat had ik een ogenblikkelijke en volledige afkeer van Boye: een schrijnend voorbeeld van wat er mis kan zijn met mensen en hun opvoeding.’ – Martijn
‘Wondermond is ruim 400 bladzijden lang, maar het leest wervelend,’ zegt Debbie. Voor het grootste deel blijf je als lezer in het nu van Boye en zijn moeder in Wondermond, maar zo nu en dan springt Goemans terug de geschiedenis in, naar de moeder, grootmoeder en overgrootmoeder van Boye. De auteur heeft een directe, onomwonden schrijfstijl die zowel bij de historische als de hedendaagse verhaallijn aansluit. ‘Het is bijna alsof je – met dezelfde rauwe, harde bewoordingen – zowel door de ogen van de slachtoffers als de daders kijkt,’ vertelt Martijn. ‘De schrijfstijl is niet lyrisch of poëtisch, maar dat past ook niet bij dit verhaal,’ zegt Suzette ook.
‘Verschillende emoties en herinneringen volgen elkaar soms in rap tempo op, maar daardoor sta je als lezer juist extra stevig in Boyes schoenen. Hij is onwijs verwend en vervelend, maar hij is ook een zeventienjarige jongen.’
Uniek aan Wondermond is de keuze van Goemans om een verwende, kortzichtige, mannelijke tiener als hoofdpersonage te nemen in een verhaal dat zo duidelijk stoelt op vrouwenstemmen en verborgen vrouwenleed. ‘Pas wanneer Boye wordt ondergedompeld in die verhalen, begint hij om zich heen te kijken en groeit hij als mens,’ vertelt Anouk. ‘Het begrip komt met horten en stoten, want hij blijft een boze tiener, maar je ziet langzaamaan de contouren ontstaan van de man die hij zal worden.’ Naast Boye schitteren de generaties vrouwen die hem voorgingen, met name zijn moeder Reina, legt Debbie uit:
‘Hoe Reina van welbespraakte dame in een villa gaat naar hardwerkende en vloekende uitbater van een parenclub, is prachtig. Dat zat al in haar, er zat alleen een keurig laagje vernis over.’
‘De vrouwen in de familie zijn geweldig. Raar ook. Naïef soms. Hilarisch. Maar ze hebben geen man nodig om het leven voor hun te regelen.’ – Debbie
Het contrast tussen Bloemendaal en Wondermond had niet groter kunnen zijn. ‘Het is heel realistisch neergezet,’ vertelt Suzette. ‘Je ruikt vis, de zee, de zilte lucht, de ongewassen lijven, oude boeren, ranzige pubers,’ zegt ook Debbie erover. ‘De Friese termen vliegen je om de oren, net als rondzwaaiende vuisten, weggeschoten peuken en allerhande soorten vloeistof.’ In Wondermond lijkt het alsof de tijd minstens honderd jaar heeft stilgestaan. ‘Regelmatig verbaasde ik me erover waarom mensen er niet gewoon weggaan, wat Goemans in het boek ook heel oprecht aankaart.’ vertelt Anouk. Het isolement van het Friese dorp is soms zelfs zo sterk dat je vergeet dat het bij de rest van Nederland hoort.
‘De auteur creëert een heel eigen setting en sfeer, die je niet vaak ziet in verhalen,’ zegt Debbie, die Wondermond een ‘coming of poverty’-roman noemt in plaats van ‘coming of age’. Boye denkt alles te zijn verloren, maar realiseert zich niet hoe dat overkomt in een plaats als Wondermond. ‘Hij ziet zichzelf in het begin heel erg als slachtoffer,’ vertelt Suzette, ‘maar leert dan dat juist de vrouwen uit zijn familie onrecht is aangedaan.’ De rol van vrouwen en hun kracht is daarom misschien wel het grotere thema. Ondanks armoede, slechte werkomstandigheden, misbruik en onverschilligheid zijn zij allemaal op hun eigen manier bezig het hoofd boven water te houden. Anouk zegt daarover:
‘Door Boye tussen hen in te zetten, die er niets van begrijpt, word je als lezer het verhaal ingezogen. Omdat jij het wél ziet.’
Hoofdredacteur Sander: ‘Dat contrast tussen arm en rijk (zijn), de uitzichtloosheid die zorgt voor nieuwe kansen en inzichten, jonge én oude stemmen, dit alles bij elkaar maakt Wondermond tot een bijzonder interessant Hebban Boek van de Maand. Een boek dat zich niet alleen beperkt tot volwassen lezers, maar ook zeer geschikt is voor jongeren. Het is een boek waarover gepraat kan worden en het heeft personages die je nog heel lang bijblijven. De gebroeders Krab, bijvoorbeeld. De halveliterblikken Schultenbräu-wegtikkende vissersdrieling die volgens Boye in Bloemendaal tentoongesteld zouden worden op de jaarmarkt, zijn onvergetelijk. Maar misschien ga je nog wel het meest houden van de rust en wijsheid van strandjutter Anne Blaauw. Gegarandeerd leesplezier!’
Wondermond van Anne-Gine Goemans
Op 22 augustus verschenen bij Ambo|Anthos
Boye de Koning lijkt verzekerd van een gouden toekomst totdat zijn vader wordt opgepakt voor beleggingsfraude. Samen met zijn moeder vlucht Boye van Bloemendaal naar zijn oma in het vissersgehucht Wondermond in Friesland, waar een oude scheepsramp de dorpelingen nog stevig in zijn greep houdt.
Over de auteur
Anne-Gine Goemans (1971) is werkzaam als schrijver, journalist en scenarioschrijver. Voor haar romans ontving ze al vele prijzen, zoals de Anton Wachterprijs 2008, de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs 2012 en de Duitse M-pionier Prijs voor beste literaire nieuwkomer. Haar boeken zijn in verschillende talen vertaald en de roman Honolulu King wordt momenteel verfilmd.
