Tekst: Els Rademaker-Vos, gepensioneerd (leidinggevend) bibliothecaris bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst en tot 2006 consulent voortgezet onderwijs. Vanaf 2017 geeft zij colleges over nepnieuws voor de BMO. Columnisten / bloggers schrijven op persoonlijke titel en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de redactie.
5 December. En iedereen in gespannen afwachting wat Sinterklaas mee zou nemen. Of iets later: wat de kerstman onder de boom legt… Nou, dat viel dit jaar tegen. Het was een zeer onaangenaam geschenk. Want volgens het Pisaonderzoek is het leesniveau van Nederlandse kinderen weer gedaald. Nog meer leerlingen dreigen laaggeletterd van school te komen. Als pleister op de wonde stopte Sinterklaas de omnibus met alle verhalen over Joop ter Heul van Sissi van Marxveldt in mijn minibieb. En ik was daar zeer blij mee.
Maar alle gekheid op een stokje: dit is treurig. Wat is er toch aan de hand? In allerlei artikelen in kranten en tijdschriften wordt hier over gedebatteerd. Sommige scholen, zoals de Alan Thuringschool in Amsterdam, doen het heel goed. (Zie De Volkskrant van 17 december). Maar de meesten niet. Je hoort over signaalwoorden die leerlingen moeten herkennen in de tekst. Over niet-rijke teksten. Kortom : allerlei verklaringen.
Ik heb er over nagedacht. Ik denk dat dit probleem al heel lang bestaat. Het onderwijs is al langer aan het sukkelen. En als je van school komt met minder bagage en je gaat bijvoorbeeld naar de PABO dan neem je die mindere kennis mee. En als je ook al niet veel hebt gelezen en nog niet leest dan is het een heel karwei om je je als student toch aan het lezen te zetten. Ik hoorde dat lang niet op alle PABO’s les gegeven wordt in jeugdliteratuur. En dat er PABO’s zijn met een kleinere schoolbibliotheek of een bibliotheek met alleen digitale boeken. Daar word ik niet vrolijk van. Dus als de basisschooldocenten lang niet altijd verstand hebben van jeugdliteratuur ja wat wil je dan? Terwijl lezen zo leuk en spannend en fijn is. Bovendien: je leert de wereld kennen door het lezen van boeken. Het is niet saai.
Dan hoop je dat de openbare bibliotheek ondersteuning kan bieden. Maar daar is in het verleden veel op bezuinigd. Gelukkig wordt dat nu rechtgetrokken. Maar je weet nooit wat de toekomst gaat brengen. Het allerbelangrijkste is (en ik herhaal het maar weer) is de opleiding (jeugd)bibliothecaris weer in ere te herstellen. Een enthousiaste bibliothecaris kan zoveel betekenen voor aanwakkeren van het leesplezier.
Geld kan denk ik niet het probleem zijn. Er is nogal wat geld in het onderwijs gepompt de afgelopen jaren. En nu is het project De bieb op school volop in ontwikkeling. Daar is ook voor nodig een enthousiaste directie. Want die heb ik nog wel gemist in artikelen en ook uit mijn eigen ervaring. Directies en besturen zien niet altijd het nut in van een goede schoolbibliotheek. Met boeken die de leerlingen aanspreken. Boeken van deze tijd. En er worden nogal wat leuke boeken uitgegeven. Dus hier staan alle seinen op groen.
Mijn wens voor het nieuwe jaar: scholen ga aan de slag met de schoolbibliotheek. Vraag advies aan de bibliotheek. Richt de schoolbibliotheek leuk in. En PABO’s: herstel de lessen jeugdliteratuur. En zorg dat de studenten afstuderen met een flinke bagage aan kennis over dit onderwerp en……… laat de studenten lezen!!
Ach en Joop ter Heul: hele leuke nostalgie. Maar laat ik de leerlingen van nu daar niet meer mee lastig vallen.
