Op 13 oktober hebben ministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de Tweede Kamer geïnformeerd over de stand van zaken voor wat betreft het vorig jaar aangekondigde leesoffensief.
Beide onderwijsministers kondigden de lancering van het Leesoffensief reeds aan op 3 december 2019, naar aanleiding van alarmerende PISA-cijfers en in aansluiting op het advies Lees! Een oproep tot een leesoffensief (pdf) van de Raad voor Cultuur en de Onderwijsraad.
De ministers noemen het Leesoffensief in de Kamerbrief (pdf)een maatschappelijke beweging, waarin zowel leesvaardigheid als leesplezier aandacht moet krijgen en waarbij die twee aspecten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Samenwerking en samenhang tussen de verschillende hierbij betrokken organisaties en sectoren zijn dan ook belangrijke aandachtspunten. Uitgangspunt bij alle acties is een doorgaande leeslijn. Met het Leesoffensief beogen de ministers de versterking van die doorgaande leeslijn op de sleutelmomenten.
In de Kamerbrief worden drie actielijnen genoemd:
1) Een betere structurele verankering van leesvaardigheid in het onderwijs
2) Stimuleren van meer leesplezier
3) Actie-agenda met maatschappelijke partners
Bibliotheken krijgen met name binnen de tweede actielijn een belangrijke rol. De ministers wijzen op de reeds bestaande landelijke, structurele aanpak voor leesplezier en preventie van laaggeletterdheid via het programma Kunst van Lezen, in de vorm van de Bibliotheek op school en BoekStart. Daarnaast zullen er de komende tijd projecten ontplooid worden voor doelgroepen die extra aandacht kunnen gebruiken. Het gaat dan onder andere om ondersteuning van laagtaalvaardige gezinnen. In 2020 wordt het aanbod voor laagtaalvaardige gezinnen in de bibliotheek verbeterd en in 2021 zal er een landelijke campagne georganiseerd worden om laagtaalvaardige ouders beter te bereiken. Daarnaast zijn Stichting Lezen en Stichting Lezen en Schrijven bezig met het maken van een toolkit voor gemeenten, om hen beter in staat te stellen laagtaalvaardige gezinnen te helpen. Verder wijzen de ministers op extra inzet van Passionate Bulkboek op het bereiken van meer leerlingen in het vmbo en op het project Taalbaas.nu, dat afgelopen zomer is gelanceerd, in het kader waarvan leerlingen tussen 10 en 18 jaar zich konden inschrijven voor online sessies met acteurs, schrijvers en woordkunstenaars. Ook verwijzen de ministers naar de SchrijfAkademie, bedoeld om samen met schrijvers en docenten creatief schrijfonderwijs aan te bieden voor leerlingen in het voortgezet onderwijs, en inspanningen van het Nederlands Letterenfonds om de komende jaren te investeren in meer diversiteit in kinderboeken en om leesbevordering en leesplezier tot speerpunt van het beleidsplan voor 2021-2024 te maken.
De Leescoalitie is gevraagd om een coördinerende rol te nemen in het afstemmen van activiteiten en aanbod. Vanuit de Leescoalitie is Stichting Lezen in overleg met het programma Cultuureducatie met Kwaliteit om te kijken hoe de aansluiting tussen de beide programma’s gevonden kan worden. Deze coördinerende rol sluit aan bij het advies van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur om een betere verbinding te maken tussen onderwijs en cultuur.
De ministers merken verder op dat in het op 30 september bekrachtigde Bibliotheekconvenant 2020-2023 leesbevordering een belangrijk speerpunt is. Onlangs is in het kader van het Bibliotheekconvenant de tijdelijke subsidieregeling Leesoffensief geopend, waarmee bibliotheken subsidie aan kunnen vragen om hun collectie, expertise of activiteiten voor de doelgroepen van het Leesoffensief uit te breiden.
Op 13 oktober riep de Leescoalitie namens achttien onderwijs-, cultuur- en jeugdgezondheidsorganisaties op om een ambitieus leesoffensief te starten. In een manifest (pdf) dat zij aan ministers Slob en Van Engelshoven hebben aangeboden, vragen zij aandacht voor de urgentie van een meer gezamenlijk, samenhangend, actief en inclusief leesbeleid, waarin leesplezier een essentiële rol vervult. De Leescoalitie stelt in een reactie de Kamerbrief te zien als een bevestiging en steun van haar oproep, maar spreekt tevens de verwachting uit dat de ministers ook oog hebben voor de financiële implicaties. ‘Het is in het belang van onze hele bevolking dat het niet blijft bij voornemens, maar dat deze vertaald worden in een integrale aanpak, met een stevig investeringsbudget,’ aldus de Leescoalitie.
De Leescoalitie vraagt in aanvulling op de door de ministers aangekondigde maatregelen extra aandacht voor de volwassenen. ‘De kamerbrief richt zich op kinderen, jongeren en gezinsaanpak. (…) De Leescoalitie waarschuwt om ook de investeringen in curatie niet te vergeten; de aandacht voor volwassenen die het lezen niet of onvoldoende beheersen. Zij ondervinden nu al vaak problemen op de arbeidsmarkt. Juist ook voor hun kinderen is het van belang dat ze worden voorgelezen en op weg geholpen naar een leven lang leren.’
Foto: K. Koshevaya, Pexels
