Rijnbrink heeft deze week Trendcurve 2021 uitgebracht, waarin 28 trends worden beschreven die voor openbare bibliotheken (en ‘aanpalende instellingen’) van belang kunnen zijn bij het opstellen van (toekomstig) beleid.
De Trendcurve 2021 kan aanknopingspunten bieden voor het ontwikkelen van beleid of bij het implementeren daarvan. Hij biedt inzicht in vragen als: Welke trends zijn relevant voor bibliotheken en aangrenzende culturele en maatschappelijke instellingen? En wat zijn de gevolgen van corona op deze trends? Kijken we met dezelfde bril naar de toekomst? Waar kunnen we op anticiperen? En waar moeten we in investeren?
Eind 2018 publiceerde Rijnbrink ook al een trendcurve. Sommige trends die daarin werden gesignaleerd keren in de nieuwe editie terug, zoals laaggeletterdheid, digitalisering, privacy en AVG en thuisbezorging. Die trends zijn inmiddels opgeschoven in de curve. Er zijn ook nieuwe trends zoals fake news, netflixisering en woke.
Mede-samensteller Mark Deckers stelt dat de trendcurve leidt tot drie ‘onvermijdelijke conclusies’:
1. Het is niet fysiek óf digitaal maar fysiek én digitaal. ‘Daar ligt een zorg. Het aantal bibliotheken met een echte digitaliseringsstrategie is op een hand te tellen. De digitale bibliotheek die door de Koninklijke Bibliotheek wordt uitgevoerd is nog steeds niet integraal verbonden aan de fysieke bibliotheek. Een landelijk bibliotheeksysteem, met een geïntegreerd bestand waar alle gebruikers in zitten, kan hier bindend in zijn. Maar er is veel meer nodig: nog meer digitale content die programmering ondersteunt en die ook lokaal beter zichtbaar maken en integreren. Veel meer attendering à la Netflix waarmee binge-lezen, binge-luister, binge-kijken en daarmee binge-leren mogelijk wordt gemaakt. (…) Er is geen enkele bibliotheek die deze opgave alleen kan invullen. Alleen een stevige strategie voor de sector met respect voor lokale kleuring kan hier voldoende stevigheid bieden,’ aldus Deckers.
2. Leven lang ontwikkelen: de micro-samenleving in een macro-structuur positioneren.. Deckers: ‘Bibliotheken moeten zich landelijk positioneren in het krachtenveld van de kennissamenleving en tegelijkertijd voldoende ruimte krijgen om lokaal te kleuren. Dat betekent een dubbele opgave: bibliotheken moeten het samen eens zien te worden over die positionering en die positionering moet aantrekkelijk genoeg zijn om samen te gaan werken met grote landelijke partijen. Wie dacht dat de bibliotheek zich al heruitgevonden had met de maatschappelijk-educatieve bibliotheek, mag zijn tanden zetten in de opgave.’
3. Goed geïnformeerde burgers in een polariserende wereld. Deckers: ‘Journalistiek die onder druk staat, fake news dat zelfs door een president van een grote democratie kan worden verspreid en bubbels die ervoor zorgen dat andere meningen niet meer gezien worden. Tel dat op bij een polariserend polderlandschap en je ziet dat het niet vanzelfsprekend is dat alle burgers goed geïnformeerd zijn. Dat dit geen goede zaak is, zullen velen onderschrijven. Wat het effect zal zijn op lange termijn is veel minder helder. Ook overheden acteren hier nog nauwelijks op. Voor de lange termijn kon dit wel eens een thema gaan worden. Maar overheden komen waarschijnlijk pas in actie als de negatieve effecten zichtbaar worden van deze trend. Goed om nu al te starten om die rol in te vullen. Qua fasering ligt deze duidelijk achter op de trend van een leven lang ontwikkelen en nog verder achter op die van de digitalisering.’
De trendcurve is mede gebaseerd op werksessies met bibliotheekmedewerkers van binnen en buiten Rijnbrink.
Er is ook een filmpje gemaakt over de Trendcurve 2021.
