Vrijwel alle bibliotheekmedewerkers die een collectie samenstellen voor de Bibliotheek op school erkennen het belang van een diverse en inclusieve boekencollectie. Toch geven zij diversiteit niet altijd prioriteit bij het kiezen van boeken doordat zij praktische belemmeringen ervaren: er is te weinig informatie beschikbaar over diversiteit in kinderboeken, het aanbod is beperkt, er is te weinig tijd en budget voor collectievorming en sommige (streng) religieuze scholen weigeren queerboeken. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Universiteit Leiden heeft uitgevoerd in opdracht van Stichting Lezen.
Goede collectie biedt spiegels en vensters
Een goede boekencollectie is actueel, gevarieerd en biedt alle kinderen zowel ‘spiegels’ als ‘vensters’. Een inclusief wereldbeeld in kinderboeken kan namelijk helpen bij het verminderen en tegengaan van vooroordelen. Ymke de Bruijn en Judi Mesman van Universiteit Leiden onderzochten welke rol diversiteit en inclusiviteit (op het gebied van etniciteit, gender en seksuele oriëntatie) spelen in het selectieproces van de collectiesamenstellers van de Bibliotheek op school.
Beperkt aanbod diversiteit
Uit de resultaten van Diversiteit en collectievorming bij de Bibliotheek op school blijkt dat de medewerkers het belang van een diverse en inclusieve boekencollectie erkennen. Bibliotheekmedewerkers kiezen er soms toch voor om boeken die de collectie wel diverser zouden maken niet voor een schoolbibliotheek te selecteren. Boeken die als venster kunnen dienen staan volgens bibliotheekmedewerkers op sommige scholen zo ver af van de belevingswereld van de kinderen, dat zij verwachten dat deze boeken voor weinig leesplezier zorgen. Zij vinden het inzetten van deze boeken meer passen bij de educatieve taak van de school en minder bij de leesbevorderende taak van de Bibliotheek.
Bibliotheekmedewerkers lopen ook tegen praktische belemmeringen aan. Zo vinden zij het beschikbare aanbod en de informatievoorziening over diversiteit in kinderboeken onvoldoende. Daarbij geven ze aan dat die informatie zorgvuldig moet zijn. Deze boeken zouden geen ‘anders’-stempel mogen krijgen. Ook beperkingen in tijd en budget van de bibliotheekmedewerker vormen een belemmering om meer diversiteit in de schoolcollecties te krijgen. En sommige (streng) religieuze scholen weigeren boeken waarin gender- of LHBTIQ+-diversiteit een rol heeft.
Handreiking collectie en signatuur
Stichting Lezen zal zich blijven inzetten voor betere informatievoorziening over diversiteit in kinderboeken. We vullen de site queerboeken.nl aan en ontsluiten diverse kinderboeken via de sites leesjebeter.nl en leesmetandermansogen.nl. Stichting Lezen zal voor de bibliotheekmedewerkers van de Bibliotheek op school de Handreiking collectie en signatuur ontwikkelen. Deze handreiking zal geen normen stellen of protocollen geven, maar aanknopingspunten voor een gesprek met scholen die vanuit hun religieuze signatuur bepaalde voorwaarden stellen aan de collectie. Daarnaast blijft diversiteit in jeugdliteratuur een belangrijk (onderzoeks)thema van Stichting Lezen.
Download hieronder het onderzoek of een samenvatting.
